ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ತಿವಿಕ್ರಮ

ರೆಪ್ಪೆ ತೆರೆದ ಮೇಲೆ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಚಿತ್ರಿಸಿಕೊಂಡ ಕನಸೊಂದರಂತೆ ಇದನ್ನೊಮ್ಮೆ ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಒಂದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚೆಸ್ ಪಂದ್ಯಾಟ. ಮದ ಗಜಗಳ ಗುದ್ದಾಟ. ಸಮಬಲದ ಹಣಾಹಣಿ. ಹಠಾತ್ತನೆ ಒಬ್ಬ ತನ್ನ ರಥವನ್ನು ಒಡ್ಡಿ ಬಲಿ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವೇ ನಡೆಗಳ ಅನಂತರ ಆನೆಯನ್ನೂ ಅರ್ಪಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ . ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು, "ಇವನಿಗೇನು ಮಂಡೆ ಸಮ ಇಲ್ಲವಾ ?" ಅಂತ ಪಿಳಿ ಪಿಳಿ ಕಣ್ಣು ಬಿಟ್ಟು ನೋಡುತ್ತಿರುವಾಗ, ಇಷ್ಟದೇವತೆಗೆ ನೈವೇದ್ಯ ಕೊಟ್ಟಂತೆ ಮತ್ತೊಂದು ಆನೆಯನ್ನೂ ಬಲಿಕೊಡುತ್ತಾನೆ, ಎದುರಾಳಿ ಆಟಗಾರ ನೋಡಿಯೇ ಬಾಕಿ! ಇಷ್ಟು ಸಾಲದು ಅಂತ ಕಡೆಗೆ ಚೆಸ್ ಬೋರ್ಡಿನಲ್ಲಿ ರಾಜನಂತೆ ಮೆರೆಯುವ ರಾಣಿ/ಮಂತ್ರಿಯನ್ನೂ ಎದುರಾಳಿಯ ಕುದುರೆಗೆ ತಿನ್ನಿಸಿ ಬಲಿಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಮೂರ್ಛೆ ಹೋಗುವುದೊಂದೇ ಬಾಕಿ. ಆಯಿತಲ್ಲ , ಈಗ ಈ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದದ್ದು ಯಾರು ಅಂತ ಹೇಳಿ ನೋಡೋಣ. ಚದುರಂಗ ಪ್ರೇಮಿಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಗೊತ್ತೇ ಇರುತ್ತದೆ, ಗೆದ್ದದ್ದು ಆ ಪರಿ ಬಲಿ ಕೊಟ್ಟವನೇ ಅಂತ. ಬೆಕ್ಕಸಗೊಂಡ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಇನ್ನೇನು ಕುಣಿದೇ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ ಅನ್ನುವಂತಹಾ ಹುರುಪಿನ ಸನ್ನಿವೇಶವದು. ಇದು ಅಡಾಲ್ಫ್ ಆಂಡರ್ಸನ್ ಎಂಬ ಚದುರಂಗದ ಕಲಾವಿದ ಚೆಸ್ಸಿನ "ಅಜರಾಮರ ಪಂದ್ಯ"ವನ್ನು ಆಡಿದ ರೀತಿ. ಈ ಚೆಸ್ಸೆಂಬ ತಾಗಾಟ ಕೂಡಾ ಫುಟ್ ಬಾಲಿನಂತೆ, ಹೊಡಿಬಡಿ ಶೈಲಿಯ ಕ್ರಿಕೆಟ್ಟಿನಂತೆ ರೋಮಾಂಚಕ ಅನ್ನಿಸುವುದು ಇಂತಹ ಅಚ್ಚರಿಯ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿಯೇ. ಇಂತಹಾ ಆಶ್ಚರ್ಯ,ಉದ್ರೇಕ,ಪುಳಕಗಳನ್ನು ಚೆಸ್ ಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಯಾವಾಗಂದರಾವಾಗ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಾಂತ್ರಿಕನ ಹೆಸರೇ ಮಿಖಾಯಿಲ್ ತಾಲ್.

ಹೇಳಿಕೇಳಿ ಚದುರಂಗವು ಒಂದು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳ ಆಟ. ನಾನು ಇದನ್ನು ಇಟ್ಟರೆ, ಅವನು ಅದನ್ನು ದೂಡಿದರೆ , ನಾನು ಹೀಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸಿದರೆ , ಆತ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ಯಾವುದ್ಯಾವುದು ಹೇಗೇಗಾದೀತು ಅಂತ ದುಡ್ಡಿಗೆ ಬಾಯಿ ಬಿಡುವ ಬಡ್ಡಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳಂತೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವವರ ಆಟ. ದೊಡ್ಡ ಹೆಸರಿನವರು, ಪಟುಗಳಂತೂ ಒಂದೊಂದು ನಡೆಯಿಟ್ಟರೂ ಆಮೇಲಿನ ಹತ್ತು ಹದಿನೈದು ನಡೆಗಳು ಹೀಗೀಗೇ ಇರುತ್ತವೆ ಅಂತ ಶುದ್ಧಾಂಗ ಯಂತ್ರಗಳಂತೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಇಂತ ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾದ ಎಣಿಕೆಗಳು, ಒಂದೇ ತರದ ನಡೆಗಳು, ಅವವೇ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳ ಹಿಡಿತಗಳಿಂದ ನಲುಗಿ ಈ ಆಟ ಹಲವೊಮ್ಮೆ ಬೋರು ಹೊಡೆಸುವುದುಂಟು. ಇಂತದ್ದೇ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಸರಕುಗಳು ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಏಕತಾನತೆಯಿಂದ, ಚೆಸ್ ಪಂದ್ಯಗಳೆಂದರೆ, ಆಕಳಿಸುವವರ ತಾಣಗಳು ಎಂದಾಗಿದ್ದ ಕಾಲವೊಂದಿತ್ತು. ಆಗಿನ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಮಿಖೈಲ್ ಬೋಟ್ವಿನ್ನಿಕ್ ಕೂಡ, "ನನ್ನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಚದುರಂಗವೆಂದರೆ ಕ್ರಮಾಗತವಾದ, ನಿಖರವಾದ ವಿಜ್ಞಾನ" ಎಂದಿದ್ದ. ಅಂತದ್ದೊಂದು ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಆಟ ಆಡಿದ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತರ ತರುಣನೊಬ್ಬನ ತಲೆ ಬೇರೆಯೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಓಡುತ್ತಿತ್ತು, ಒನ್ ವೇ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಟಾ ಹೊರಟ ಬೈಕೊಂದರಂತೆ.

ಗ್ರಾಂಡ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಒಬ್ಬನನ್ನು ಆನೆ ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ಬೇಸ್ತು ಬೀಳಿಸಿದಾಗಲೇ ಚೆಸ್ ಪಂಡಿತರು ಮಿಖಾಯಿಲ್ ತಾಲ್ ನೆಡೆಗೆ ಕಣ್ಣು ತಿರುಗಿಸಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಶುರುವಾಯಿತು ನೋಡಿ ಬಲಿಗಳ ಜಡಿಮಳೆ. ಮೀನಿಗೆ ಗಾಳದಲ್ಲಿ ಹುಳ ಇಟ್ಟು ಕೊಡುವಂತೆ, ಎದುರಾಳಿಗೆ, ತಿನ್ನು ಅಂತ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಒಡ್ಡಿ, ತದನಂತರ ಒಂದೇ ಸರ್ತಿ ಮುಗಿಬಿದ್ದು ಉಸಿರುಕಟ್ಟಿಸಿ ಬಿಡುವ ಅಸಲಿ ಕಸುಬು ಆತನಿಗೆ ಸಿದ್ದಿಸಿ ಬಿಟ್ಟಿತ್ತು. ಚೆಸ್ಸು ಎಲ್ಲ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಒಂದು ಕಲೆ, ಒಂದು ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ position ಸಿಕ್ಕುತ್ತದೆ ಅನ್ನುವ ಸುಳಿವು ಸಿಕ್ಕಿದರೂ ಸಾಕು ನಾನು ಬಲಿಕೊಟ್ಟೆನೆಂದೇ ಲೆಕ್ಕ ಅನ್ನುತ್ತಿದ್ದ ತಾಲ್, ಎಷ್ಟೋ ಸಲ ಆಟವನ್ನು ಕಲೆಯಂತೆ ಅರಳಿಸಿ, ಚಂದಗಾಣಿಸಲು ಹೋಗಿ ಸೋತೇ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದದ್ದೂ ಉಂಟು. ಗೆಲ್ಲುವುದು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ, ಮ್ಯಾಚು ಯಾರೋ ಜೇನಿನ ಕಂಠದವರು ಪಲುಕಿದ ರಾಗವೊಂದರ ಹಾಗೆ, ಚತುರ ಬೆರಳುಗಳು ಪೋಣಿಸಿದ ಹಾರವು ಪರಿಮಳಿಸಿದ ಹಾಗೆ ಇರಬೇಕು ಎಂಬಂತ ಧೋರಣೆ ಇದ್ದ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವರಲ್ಲೊಬ್ಬ ಮಿಖಾಯಿಲ್ ತಾಲ್. ಆಟ ಸಮಬಲದಲ್ಲಿ ಇರುವಾಗ ಊಹೆಗೂ ನಿಲುಕದಂತೆ ತಿರುವು ಕೊಟ್ಟು,ಜೀವಕಳೆ ತುಂಬಿಸಿ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅವನ ಶೈಲಿಗೆ ಮರುಳಾಗಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು "ವಾರೆವಾ" ಎಂಬ ಉದ್ಗಾರ ತೆಗೆಯಲಿಕ್ಕೆಂದೇ ಸಾಲುಗಟ್ಟಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. The Magician from Riga ಅನ್ನುವುದು ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಇವನಿಗಿತ್ತ ಬಿರುದು. ಇವನ ಊರಾದ ಈ Riga ಲ್ಯಾಟ್ವಿಯಾ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ, ಮೊದಲು ರಷ್ಯಾದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದು ಈಗ ಯೂರೋಪಿಗೆ ಸೇರಿರುವ ದೇಶ ಇದು(ಈ ದೇಶದ ಹಣಕಾಸು ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿರುವವಳೂ ಒಬ್ಬ ಚೆಸ್ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ). ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಅನ್ನುವುದು ಭಾರತೀಯರಿಗಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಕಂಡು ಹಿಡಿದಿರುವ ಕ್ರೀಡೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಚದುರಂಗವು ರಷ್ಯನ್ನರಿಗಾಗಿ ಭಾರತೀಯರು ಕಂಡು ಹಿಡಿದಿರುವ ಕ್ರೀಡೆ ಅನ್ನಬೇಕು ! ರಷ್ಯನ್ನರ ಈ ಹುಚ್ಚು ತಾಲ್ ನಿಗೂ ಬರದೇ ಹೋಗಲಿಲ್ಲ.

ಬರೀ ಬೇಸ್ತು ಬೀಳಿಸುವುದರಲ್ಲಿಯೇ ನಿಷ್ಣಾತನೀತ ಅಂತ ಮೂದಲಿಸುವವರ ಬಾಯಿ ಮುಚ್ಚಿಸಲೋ ಎಂಬಂತೆ ತಾಲ್ ಉತ್ತಮ ತಂತ್ರಗಾರನೂ ಆಗಿದ್ದ. ದ್ರಾವಿಡನ ತಂತ್ರ, ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್ನ ಮೋಹಕತೆ, ಸೆಹ್ವಾಗ್ ನ ಬಿರುಸು ಸೇರಿಸಿದರೆ ಹೇಗಾದೀತೋ ಅಂತಹಾ ಪ್ರತಿಭೆ ಆತನದು . ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಭಾಷ್ಯಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವಂತೆ, ಕವಿತೆಗಳಿಗೆ ಟೀಕೆ, ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವಂತೆ ಚೆಸ್ ಪಂದ್ಯಗಳಿಗೆ ಆಟದ ಪ್ರತಿ ನಡೆಯನ್ನೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿ annotation ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ, ತಾಲ್ ನ ಆಟವೊಂದರ ಎರಡು ಮೂರು ನಡೆಗಳಿಗೆ Nigel Short ಎಂಬ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಮಾಸ್ಟರ್ ಬರೆದಿರುವ ಈ annotation/ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೆ ಅವನ ವರಸೆಗಳು ಹೇಗಿರುತ್ತವೆ ಅಂತ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಬಹುದು: . 20.Nd5!? (Sensing that the strategic tide has turned against him, Tal decides to create mayhem) 26.Rc3!? ( Brilliant and typically Tal. Objectively, this is unsound, but Tal doubtless did not like the look of the mundane 34.Qh6!! (A stunning deflection sacrifice. The difficulty is not in calculating the simple main variation but in visualising this unexpected blow to the right when all eyes are concentrated on Black's exposed queenside

ಆತ ಸತತ ಒಂಬತ್ತು ಮ್ಯಾಚುಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಂಡ್ ಮಾಸ್ಟರ್ಗಳನ್ನು ಮಣಿಸಿದ್ದು ಇಂದಿಗೂ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ದಾಖಲೆ, ಹೆಚ್ಚು ಕಮ್ಮಿ ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಿಶ್ವದ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ಸ್ಥಾನಗಳ ಒಳಗೇ ಇದ್ದದ್ದೂ ಅಪ್ರತಿಮ ಸಾಧನೆಯೇ . ಯು.ಎಸ್. ಎಸ್.ಆರ್ ಚಾಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಅನ್ನು ಸತತ ಎರಡು ಸಲ ಗೆದ್ದದ್ದೂ ಕಡಮೆ ಗೆಲವೇನಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಗೆದ್ದವರ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆ ಒಂದು ತುಂಡು ಕಾಗದ ಸಾಕಾದೀತು! ಚೆಸ್ ಪ್ರಪಂಚದ ಉದಂತ ಕಥೆಯೇ ಆಗಿರುವ ಬಾಬಿ ಫಿಷರ್ ನ ಹತ್ತು ಜನ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಶ್ರೇಷ್ಠರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎಂಟನೇ ಹೆಸರು ತಾಲ್ ನದ್ದೇ, ಜೊತೆಗೆ, "ಈ ಮನುಷ್ಯ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಹೆದರಿಸುತ್ತಾನೆ" ಎಂಬ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬೇರೆ(ನಮ್ಮ ವಿಶ್ವನಾಥನ್ ಆನಂದ್ ರ ಟಾಪ್ ಟೆನ್ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿಯೂ ತಾಲ್ ಹೆಸರಿದೆ ). ತಾಲ್ ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ಶಿಪ್ ಗೆದ್ದದ್ದು ಆಗ ಚಕ್ರಾಧಿಪತಿಯಂತೆ ಮೆರೆದಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಮಿಖೈಲ್ ಬೋಟ್ವಿನ್ನಿಕ್ ಅನ್ನು ಪರಾಭವಗೊಳಿಸಿ(ಈ ಪಂದ್ಯಕ್ಕೆ ಮೊದಲಿನ ತನ್ನ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಾಲ್ ಹೀಗೆ ತಮಾಷೆಯಾಗಿ ಬರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ : ನಮ್ಮ ಬೋಟ್ವಿನ್ನಿಕ್ ಅವರು ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆಗಿದ್ದಾರೆ ಅಂತ ಕೇಳಿ ಆನಂದವಾಯಿತು, ಆದರೆ ಒಂದು ಸಂದೇಹ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿದೇ ಬಿಟ್ಟಿತು, ಇವರು ವಿಶ್ವ ಚಾಂಪಿಯನ್ ಆಗಲು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ? after all he had never played me!) ಅದರ ಮರುವರ್ಷವೇ ಬೋಟ್ವಿನ್ನಿಕ್ ತಾಲ್ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಕಿರೀಟವನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಂಡದ್ದೂ ಆಯಿತು. ಆ ಆಟವನ್ನು ತಾಲ್ ಆಡಿದ್ದು ತೀವ್ರವಾದ ಕಿಡ್ನಿ ಭಾಧೆಯಿಂದ ನರಳುತ್ತಾ ಅನ್ನುವುದನ್ನು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ(ಅದೂ 24ರ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ).

"ನೀವು ಸೋತದ್ದಕ್ಕೆ ಅನಾರೋಗ್ಯ ಕಾರಣವೇ" ಅಂತ ಕೇಳಿದಾಗ, "ಅಲ್ಲ, ಎದುರಾಳಿ ನನ್ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ್ದೇ ನಾನು ಸೋಲಲು ಅತಿಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ" ಅಂತ ಉಸುರಿ ನಗುವಂತ ಕುಶಾಲು ತಾಲ್ ನದ್ದು . ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಮಿಖೈಲ್ ಬೋಟ್ವಿನ್ನಿಕ್, ಬಾಬಿ ಫಿಷರ್,ಬೋರಿಸ್ ಸ್ಪಾಸ್ಕಿ ,Viktor Korchnoi,Tigran Petrosianರಂತಹಾ ಚಂಡ ಪ್ರಚಂಡ ಎದುರಾಳಿಗಳಿಗಿಂತ ಈ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಕಾಡಿಸಿ ಪೀಡಿಸಿದ್ದು ಆರೋಗ್ಯವೇ. ಕಿಡ್ನಿ ಮತ್ತು ಪಿತ್ತಜನಕಾಂಗಗಳು ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷ, ಇವನ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ತೊಂದರೆ ಕೊಟ್ಟು,ಹಣಿದು ಹೈರಾಣಾಗಿಸಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದವು, ಇವನು ಟೂರ್ನಮೆಂಟ್ ಗಳಿಗೆ ಹೋದರೆ ಇರುವುದು ಹೋಟೆಲಿನಲ್ಲಲ್ಲ, ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಎನ್ನುವಂತಾಯಿತು ! ಇಷ್ಟಿದ್ದರೂ ತಾಲ್ ಕುಡಿತದ ,ಸಿಗರೇಟಿನ ದಾಸ. ಆಟ ನಡೆವಲ್ಲಿ ಸಿಗರೇಟು ಎಳೆಯುವಂತಿಲ್ಲ, ಹೀಗಾಗಿ ಈತ ಒಂದು ನಡೆ ಇಡುವುದು, ಹೊರಗೆ ಜಾರುವುದು, ಹೊಗೆ ಬಿಟ್ಟು ಒಳಗೆ ನುಸುಳುವುದು, ಥಟ್ಟನೆ ಆಡಿ, ಮತ್ತೆ ಓಡುವುದು, ಹೀಗೆ ಮರ್ಕಟ ಬುದ್ಧಿ ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ತಾಲ್ ನ ಚೆಸ್ ಬೋರ್ಡಿನ ನಡೆಗಳ ಅರ್ಥವೇನು, ಸಂಕೀರ್ಣತೆಯೇನು , ಏನೇನು ಪರಿಣಾಮಗಳಾಗಿ ಮ್ಯಾಚು ಯಾವ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಹೊರಳೀತು ಅಂತ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಎಲ್ಲರೂ ಬೋರ್ಡಿನ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣು ನೆಟ್ಟು ಕುಳಿತಿದ್ದರೆ ಈ ಪುಣ್ಯಾತ್ಮನದು ಹೊರಗಡೆ ನಿರುಮ್ಮಳ ಧೂಮ ಲೀಲೆ !
ಹೀಗೆ ಎಷ್ಟೋ ಸರ್ತಿ ಎರಡು ತಾಸಿನ ಪಂದ್ಯವಾದರೆ ಒಂದೂ ಕಾಲು ಘಂಟೆ ಸಿಗರೇಟಿನ ಜೊತೆ ಕಳೆದು, ಹೊರಗೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಕುಡಿ ಕುಡಿದು ಅಳಿದುಳಿದ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನೂ ಸಿಗರೇಟಿನಂತೆ ಸುಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ತಾಲ್. ಬರೀ ಐವತ್ತೈದು ವರ್ಷ ಆದಾಗಲೇ ತೀವ್ರ ಅನಾರೋಗ್ಯವು ಈ ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಬಲಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡದ್ದು ಖೇದಕರ. ಸ್ನೇಹ ಜೀವಿಯೂ, ರಸಿಕನೂ, ಕುಶಾಲಿನ ವರ್ಣರಂಜಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ಆಗಿದ್ದ ತಾಲ್ ನಮ್ಮನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ರಂಜಿಸಿ, ನಗಿಸಿ ಹೋಗಬಹುದಿತ್ತೆಂದು ವಿಧಿಗೆ ತೋರಲಿಲ್ಲ. ಇರಲಿ.

ಈತನ, "ಬಲಿ ಕೊಡುವುದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ರೀತಿ. ಒಂದು ಸರಿಯಾದ ಕ್ರಮ, ಇನ್ನೊಂದು ನನ್ನ ರೀತಿ" ಎಂಬ ಜೋಕೋಕ್ತಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. The Life and Games of Mikhail Tal ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಇವನ ಆತ್ಮಕಥೆಯೂ ಉಳಿದ ಚೆಸ್ ಪುಸ್ತಕಗಳಂತೆ ಘನ ಗಂಭೀರವಾಗಿರದೆ ಲಲಿತ ಪ್ರಬಂಧವೊಂದರಂತೆ ಇದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಬರುವ ಒಂದು ವೃತ್ತಾಂತ ಮಜವಾಗಿದೆ : ವ್ಯಾಸುಕೋವ್ ಜೊತೆಗಿನ ಮ್ಯಾಚಿನಲ್ಲಿ ಕಠಿಣವಾದ ಪೊಸಿಷನ್ ಬಂದಿತ್ತು , ನನಗೋ ಒಳಮನಸ್ಸು ಕುದುರೆಯನ್ನು ಬಲಿ ಕೊಟ್ಟು ಬಿಡು ಅಂತ ಪುಸಲಾಯಿಸಿತು. ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿದರೆ ಅದರಿಂದ ಏನೂ ಗಿಟ್ಟಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಅದರ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಎಷ್ಟು ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾದೀತೆಂದು ಯೋಚಿಸಿ ತಲೆ ಕೆಟ್ಟಿತು. ಆಗ ನೆನಪಾಯಿತು ನೋಡಿ ಒಂದು ದ್ವಿಪದಿ, "Oh, what a difficult job it was. To drag out of the marsh the hippopotamus". ಆಮೇಲೆ ಅದೇ ತಲೆಗೆ ಹೊಕ್ಕಿತು. ಅದೂ ಹೌದಲ್ಲ, ಅಂತ ಆಲೋಚನೆ ಮಾಡಿದೆ. ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರು ತಂದರೆ ಹೇಗೆ ? ಕ್ರೇನು ಕಟ್ಟಿ ಎಳೆದರೆ ಆದೀತೇ ? ಅಂತೆಲ್ಲ ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ. ಅರ್ಧ ಘಂಟೆ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ತಂತ್ರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮನದಲ್ಲೇ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ ನೋಡಿದೆ. ಉಹೂಂ ! ಹಿಪ್ಪೋಪಾಟಮಸ್ ಅನ್ನು ಎಳೆಯುವುದು ದುಸ್ಸಾಧ್ಯ ಅನ್ನಿಸಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಮತ್ತೆ ಚೆಸ್ ಬೋರ್ಡಿನ ವಾಸ್ತವಕ್ಕೆ ಬಂದೆ. ಈಗ ಎಲ್ಲ ನಿರಾಳವಾಯಿತು. ನಷ್ಟ ಆದೀತೋ, ಬಿಟ್ಟೀತೋ, ಪಂದ್ಯ ಕುತೊಹಲಕಾರಿ ಅಂತೂ ಆಗುತ್ತದೆ ಅಂತ ಕುದುರೆಯ ಬಲಿ ಕೊಟ್ಟೇ ಬಿಟ್ಟೆ. ಮರುದಿನ ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದು, "ತಾಲರವರು ನಲುವತ್ತು ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ತದೇಕಚಿತ್ತದಿಂದ ಅಳೆದು ತೂಗಿ , ಅತ್ಯಂತ ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿ, ನಿಖರವಾದ ಬಲಿ ಕೊಟ್ಟರು" ಅಂತ ಬರೆಯಿತು !

ತಾಲ್ ಒಂದು ಕಾಲಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಟೂರ್ನಮೆಂಟುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಆಡಿದ ಮೊದಲ ಪಂದ್ಯ ಸೋಲುವುದು ಮಾಮೂಲಿ ಆಗಿತ್ತಂತೆ. ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ : ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಬೋಗಿ ಸಿಕ್ಕಿದವರಿಗೆ ಅದು ಸ್ಟೇಷನ್ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಂತಾಗಲೆಲ್ಲ ಏನಾದರೂ ತರಬೇಕಾದರೆ ದೂರ ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿ ಬಂದು ತುಂಬಾ ಕಷ್ಟವಾಗಿತ್ತಂತೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಇಳಿದ ಮೇಲೆ ಅವರು ಒಂದು ದೂರು ಕೊಟ್ಟರಂತೆ : ಇನ್ನು ಮೇಲೆ ರೈಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಬೋಗಿ ಇರಬಾರದು, ಇದ್ದರೂ ಅದು ನಡುವೆ ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ಇರಬೇಕು. ನಾನೂ ಇದೇ ಉಪಾಯ ಮಾಡಿದೆ. ಇನ್ನು ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ನನ್ನ ಮೊದಲನೇ ಪಂದ್ಯ ಆಡಬಾರದು, ಏನಿದ್ದರೂ ಎರಡನೇ ಪಂದ್ಯ ಮಾತ್ರ ಆಡಿ ಶುರು ಮಾಡಬೇಕು.

ತಾಲ್ ನ ಗುರುವಾಗಿದ್ದ Alexander Koblents ಆತನನ್ನು ತಯಾರು ಮಾಡಿದ್ದು ಹೇಗೆ ಅಂತ ಒಬ್ಬರು ಹೀಗೆ ವಿನೋದ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ : Do you know how Koblents trains Tal? All day long he repeats to his protégé one and the same thing: "Mikhail, you play brilliantly!"

ನಾನು ಹೇಳುವುದೂ ಅದನ್ನೇ, Mikhail, you played brilliantly!

ಕೊರಿಯನ್ ದ್ರಾವಿಡ

ನಾನು ಕೊರಿಯನ್ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದರಿಂದ ಬೇರೇನಾದರೂ ಆಯಿತೋ ಇಲ್ಲವೋ, "ನಿಮಗಿದು ಗೊತ್ತೇ" ಎಂಬಂತೆ ಬರೆದ ಕಳೆದ ಪೋಸ್ಟಿಗೆ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ sequel ಅಂತೂ ಹೊಳೆಯಿತು, ಅದೂ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಕುರಿತಾಗಿ. ಎತ್ತಣ ಕನ್ನಡ ಎತ್ತಣ ಕೊರಿಯನ್ ಅಂತ ತಲೆ ತುರಿಸಬೇಡಿ, ಅವುಗಳಿಗೆ ಏನೋ ಕೊಂಡಿ ಇದೆ, ನಮ್ಮ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನ ಗಂಡನ ದೊಡ್ಡಮ್ಮನ ಮೊಮ್ಮಗನ ಹೆಂಡತಿ ಅನ್ನುವಂತೆ, ದೂರದ್ದಾದರೂ ಸಂಬಂಧ ಇದೆ. ಕೊರಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪನನ್ನು obba/oppa ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಅಮ್ಮನನ್ನು omma ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪಕ್ಕನೆ ಕೇಳಿದರೆ ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮ ಅಂತಲೇ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ ಅಂತ ತಿಳಿದಾಗ ನನ್ನ ಕುತೂಹಲವು ರಾತ್ರಿ ವಾಹನಗಳ ಹಿಂದೆ ಓಡುವ ನಾಯಿಯೊಂದರಂತೆ ಓಡಲು ಶುರು ಮಾಡಿತು!! ಅವರು I ಅನ್ನಲು na ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ(ಕನ್ನಡಿಗರು ನಾ, ನಾನು, ನಾನ್ ಅಂದಂತೆ), you ಅನ್ನು neo ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ(ನಾವು "ನೀವು" ಅಂದಂತೆ), climb up ಅನ್ನಲು ಅವರು ಬಳಸುವ oreu ಅನ್ನುವುದೂ ನಮ್ಮ "ಏರು" ಎಂಬುದನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಎಂಬೆಲ್ಲ ಬಿಸ್ಕತ್ ತುಂಡುಗಳೂ ಸಿಕ್ಕಿ ಈ ಕೌತುಕದ ಶ್ವಾನ ಮತ್ತಷ್ಟು ನೆಗೆ ನೆಗೆದು ಓಡಿತು.

ಕನ್ನಡ, ತಮಿಳು, ತುಳು, ತೆಲುಗು ಇವೆಲ್ಲ ಒಂದೇ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದಿವೆ(ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಹೋಲಿಕೆಗಳಿರುವುದೇ ಅದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ). ಆ ಮೂಲ ಭಾಷೆಯನ್ನು Proto-Dravidian ಅಂತ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕನ್ನಡ, ತಮಿಳು, ತುಳು ಇವೆಲ್ಲ ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಈ ಮೂಲ ದ್ರಾವಿಡಮ್ಮನ ಮಕ್ಕಳಾಗಿ ಒಂದೇ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಅನಂತರ ಆಸ್ತಿ ಪಾಲು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬೇರೆಯಾದ ಮಕ್ಕಳಂತೆ ಕಾಲಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿವೆ ಅಂತ ತಜ್ಞರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಹೀಗಾಗಿ ಕೊರಿಯನ್ ಭಾಷೆ ಹಳೆಯ ಕಾಲದ ಮೂಲ ದ್ರಾವಿಡವನ್ನು ಅಥವಾ ಮೂಲ ದ್ರಾವಿಡದ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಬಹಳಷ್ಟು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ತಮಿಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಅನ್ನಬಹುದು(ಕೆಲವು ತಮಿಳರು ಕೊರಿಯನ್ ಭಾಷೆ ತಮಿಳಿನಿಂದಲೇ ಹುಟ್ಟಿದೆ ಎಂಬ ತಲೆಬುಡ ಇಲ್ಲದ ವಾದ ಮಾಡಿಯೂ ಇದ್ದಾರೆ ! ) ಉದಾ : ಕೊರಿಯನ್ನರು ದಿನವನ್ನು Nal ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಹಳಗನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನಾಳ್ ಅಂದರೆ ದಿನವೇ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈಗ ಇದು ಬಿಟ್ಟುಹೋಗಿದೆ, ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಈಗಲೂ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. come ಅನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಕೊರಿಯನ್ನರು Wa ಅಂತ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ (ನಾವು ಬಾ ಅಂದಂತೆ), ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ವಾ ಅಂತಲೇ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಹಳಗನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಯೋಗ ಇದ್ದಿರಬೇಕು, (ಉದಾ : ಹಳಗನ್ನಡದಲ್ಲಿ ವಂದು ಅಂದರೆ ಬಂದು ಅಂತ ಅರ್ಥ).

ಹುಡುಕಿದರೆ Homer Hulbert ಅನ್ನುವವರು ಬರೆದಿರುವ Comparative Grammar of Korean and Dravidian ಅನ್ನುವ ಪುಸ್ತಕವೂ ಸಿಗುತ್ತದೆ, ನಮ್ಮ ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳ ಮತ್ತು ಅವರ ವ್ಯಾಕರಣದಲ್ಲಿಯೂ ಹೋಲಿಕೆ ಇರುವುದನ್ನು ಆ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ನೋಡಿದರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಆಗಿನ ಕೊರಿಯಾದ ನಡುವೆ cultural exchange ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ವಿನಿಮಯ ಆಗಿರಬೇಕೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಮೊದಲು ಇಲ್ಲಿನವರು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿರಬಹುದು, ಅಲ್ಲಿನವರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿರಬಹುದು ಅಂತೆಲ್ಲ ಊಹಿಸಿದವರಿದ್ದಾರೆ. ತಮಿಳಿನ/ಮೂಲ ದ್ರಾವಿಡದ ಸುಮಾರು ಐನೂರು ಪದಗಳು ಕೊರಿಯನ್ ಪದಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ ಅಂತ ಹೇಳಿದವರಿದ್ದಾರೆ.
ಯಾವುದಕ್ಕೂ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಕೊರಿಯನ್ ಚಿತ್ರ ನೋಡುವಾಗ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಿವಿಕೊಟ್ಟು ನೋಡಿ, ಏನಾದರೂ ಸಿಕ್ಕಿದರೂ ಸಿಕ್ಕೀತು.

Things you didn't probably know

Show it off ! Teach us something. Here is how this works. You just have to share something interesting that you know that you think most people don't know.

It could be a story your appa or uncle told you, it could be a cool thing that you read in a book, it could be an insider story a friend told you, or something you know because of your job, something you discovered while traveling or something you saw in a documentary. Whatever it is, it has to an be interesting "Did you know" kind of thing. I will kick this off by sharing a few things here and some in the Comments section.

If you had only 1.5 Lakh Rs to your name (Your bank deposits + Assets - debts) you might not think yourself terribly fortunate. But you would be wealthier than 50% of the world’s population. Yes, the poverty/inequality situation is that bad ! Just google for poverty in India and you will know what I am talking about. If you had 45 Lakh Rs or more, you would be in the top 10%. I am willing to accept gifts and treat from you for the next one month if you realized just now that you are in top 50% or 10% or something like that. Hurry, Message me today itself and avoid the last minute rush!

Another less known thing related to prosperity. When we talk about the British,we often hear about how developed they were. However that was not the case, not always.
In the 18th century, life of the common man in London was so terrible that people considered the place unlivable and decided that mass fleeing to an unknown/relatively
uninhabited island was better than living in Britain, that is how modern New Zealand was created(New Zealand was inhabited by the Maori tribe when these British arrived). All the whites in New Zealand are the British who decided to start a new and better life in a far away island, similarities to the present day Syrians is striking. Isn't it? Source : 2 separate tour guides in New Zealand.

When we think of Samsung, we often picture a cheap Chinese company that copies everything that Apple does. What we don't know is that Apple might look like a bachcha if we think about how big this this Korean giant actually is. Samsung makes satellites, robots, semiconductors, Apparel and about a hundred other distinct products. It is a bit like Tata + Reliance + Wipro. It is so HUGE that it is responsible for 20% of South Korea's entire GDP !

According to former Google CEO Eric Schmidt, Hold your breath, every two days human beings create as much information as we did from the dawn of time until 2003. That is right. Data produced in 2 days = Data produced from last GOD KNOWS HOW MANY THOUSAND YEARS(What he did not say however is that 99% of that is people writing brain numbingly idiotic shit and my research says that 12.34567% of that is Liberals and Modi fans throwing abuses at each other)

Lenses, megapixels and stuff is overrated, lighting and composition is underrated. People don't understand how important lighting is and how blocking and composition can dramatically alter the image. While the quality of the camera certainly makes a difference in the quality of the footage, a well-lit and carefully thought-through scene from an average camera can look way way better than a shot from a hi fi camera pointed at something poorly lit and lacking composition. Source: Cinematographers in internet.

When the word "Graphics" is mentioned, most people think of films like Jurassic park, Avatar, Life of Pi and Avengers. The visuals however might be misleading.
Christopher Nolan for instance does not like graphics, so most of what you saw in The Dark knight, Inception and Interstellar was not graphics! They were achieved using practical effects. David Fincher on the other hand likes Computer graphics. So Some of what you saw in films like Zodiac, The Social network and Gone Girl was actually graphics even if it did not feel that way. That leads us to the important point, when it is done well you don't really say things like, "This is graphics!" because the graphics doesn't stick out and you get immersed in the story. Source: Interviews/behind the scene features of DVDs, video essays in youtube

You all have read about that Rajasthan judge who told that a Peacock does not have sex with the peahen and the peahen gets pregnant after swallowing the tears of the peacock. Anybody who was active in facebook has seen N number of jokes on the topic. Well, here is the thing. In a way, The joke is on you! He of course was wrong about the peacock but the idea itself is not all that ridiculous. Turns out that Asexual reproduction is quite common in the animal world. Turkeys can spontaneously impregnate themselves(Called as Parthenogenesis). Hammerhead sharks, komodo dragons, mole salamanders, and an assortment of other reptiles, fish and insects can all produce offsprings without mating ! Source: Science articles in net/animal related documentaries.

Comments section is all yours. Share something that you know, something interesting that has not been shared a 136 times already in Whatsapp.

Top TV shows that I recommend

Here is the part 2 of my recommendation series. I sincerely hope you weren’t planning on doing anything productive for another year or so, because I’ve put together a list of TV series that I recommend !

Twilight Zone: This was the Great granddaddy of all TV serials. It also is the granddaddy of all serials as in "Rishtey mein to hum tumare baap hain". I know that that is a bad analogy or metaphor or whatever. But I cannot really help it when something is this good. It is an anthology series. Every episode is a separate short story involving a high concept. The stories are bizarre and weird(Wonderfully so!!) and thought provoking. A salute to Rod Serling for weaving such a wonderful diversity of intriguing plots with quirky and memorable conclusions. Watch this and thank me later for recommending.

Alfred Hitchcock Presents: Half of what I wrote about twilight Zone can be applied to this one also. This was a TV series made in the 60s. The master Hitch himself was the host(He also directed some episodes). It is an absolutely phenomenal series. Each episode is 25 minutes long and each episode is like a short story invovling murder or something strange,bizarre or suspenseful. It has mysteries, dark-humored tales, suspense yarns, ghost stories etc etc. Most of them usually end with an ironic twist. Watch this for wonderfully acted, superbly crafted instalments of Hitchcock inspired mysteries that are deliciously acerbic.

Jonathan Creek is awesome for those who love good mysteries with intelligent solutions by the detective. In this the detective is someone who devises magic tricks, so he uses his skills to solve impossible looking crimes. Very intelligent crimes and ingenious solutions, narrated with the classic British sense of humor. And it is criminally underrated. The show is not a Whodunnit,focus of the show is on how the impossible looking crime was committed (There is an old show called Banacek which also involves impossible looking crimes, it has an insurance investigator solving impossible crimes. Not as good as Jonathan Creek but a good and interesting watch for those who love intelligent solutions to mysteries)

Monk - This funny and heart-warming detective show features a detective who suffers from obsessive compulsive disorder. The lead actor's performance is terrific and it is a delight to watch this quirky and endearing character solve all those unfathomable murders. Another good thing is that the solutions to the crime are usually clever too.

24 - This is the most goose-bumpiest, fist pumpiest series that I have seen after Prison Break. Great thrills and pace and characters. I thought they might run out of steam after a while. But they never slow down. Thrills after thrills after thrills. I have finished 5 seasons now. Not one boring episode. Too good. This is the popcorn entertainment of the highest order. Again, like Prison Break this one forces most people to binge-watch.

Shooting the Past - It's a shame that this miniseries isn't all that famous. Picture this: There is a museum having a sprawling photography collection that is threatened to be destroyed as it becomes a part of a larger buyout. How do you make a something like that interesting,poignant, entertaining, and engaging ? This is how! This miniseries is guaranteed to draw you in with some terrific acting and splendid storytelling.

The Good wife - This one is for the lovers of court room drama. The show cranks out engaging episodes with an interesting court case every episode (which have a weekly payoff) while continuing an ongoing story. Combining of the stand alone episodes and a running story-line works well. The writing is great, the actors are good, and there is rarely a dull moment on the show. Challenge of writing a court room drama is to come up with an interesting case every time that doesn't feel like repetition. That is where this series excels, You get stories that are fresh,thoughtful and well-written. It has a perfect mix of courtroom drama and drama involving the lives of characters.

Damages - This is another top notch legal thriller. It's part legal thriller, part murder mystery and part cat-and-mouse show. Terrific characters and first-rate lead performances by two ladies will draw you into the complex story where nothing is what it seems. Then there are enough twists and turns and shocks and surprises to keep you wanting more. This is compelling TV at its best.

Homeland - This slow burning, compellingly written series has a plot that is a bit like Lives of Others(German) meets Brothers(Susanne Bier's Danish film). The way the
complex,multi-faceted characters slowly ratchet up the intensity and intrigue is remarkable. Don't blame me if the heart-pounding suspense makes you binge-watch one full season!

Jericho - It is a realistic what-if show that has a town that finds itself isolated after a nuclear catastrophe. Think of it as The walking dead without the zombies! A
very underrated thriller with good characters. It is gripping and fast moving and they have explored the premise nicely.

Forbrydelsen(The Killing) - This Danish crime thriller made the world start looking at Scandanavian shows. It is slow but so gripping and atmospheric that it will
haunt you for a long time. The acting is stellar, the drama is compelling and riveting. Makes for an engrossing viewing experience.

Death in Paradise is a fresh detective show. It is set in the lush tropical background of Caribbean Islands, so it has that exotic factor. Crimes and solutions are
good too. There are lots of comedic moments as well as good mysteries, and the recurring characters are wonderfully portrayed.

Vikings: This well researched and fascinating show portrays the lives of Vikings of the 8th century, like other medieval shows it is intense and filled with plenty of
action, violence, and blood. The visuals are gorgeous, characters are well written and there is enough intrigue and adventure to make it a very compelling viewing.

Borgen: This political drama from Denmark has sharp writing and good characters. This superbly acted show combines the struggles of domestic life with the grind of political life that is full of political rivals,spin doctors, media advisers and stuff like that. The result is a quality viewing experience.

Battlestar Galactica (2004 version): There is an excellent miniseries which is a prequel to the main series, you have to watch that first and then get to the series to fully comprehend what happened. It intertwines two genres - post apocalyptic and science fiction. It is the story of the crew of a spaceship called Galactic that is stranded in space, never to be able to return home. It is a sombre, Edgy, gritty, realistic series that focuses on human beings instead of space tech and flashy gizmos.

Rome: This one is set in ancient Rome and the story is about the power struggle between Pompey Magnus and Julius Caesar. Some of the things that come to your mind when you think of Game of Thrones - The nicely done production design, the action, graphic violence, sex, betrayal, murder, scheming it is all there. In that sense it was a precursor to GOT.( (It didn't have the kind of movie like big budget that GOT got) and people say that they have meticulously researched and reconstructed the Rome of that era.

I will not expand on some already famous ones that are good: Prison Break is a personal favourite for me. Breaking bad is good, Game of Thrones has a big budget movie like Production qualities, Dexter has excellent characters and clever one-liners. The walking dead keeps you hooked,House of Cards is razor sharp etc.etc.

Let us move on to some honourable mentions:
Code of a killer: This miniseries is the story of how DNA was discovered and first used for investiagting crimes.It is an interesting subject that has been narrated in
a thrilling and intriguing fashion.

Lie to me: It is about a person who can study body language, and the gestures that people unconsciously make and catch lies. Every episode involves a case or two that depend upon lie detection for resolution. I was expecting them to run out of ideas after 2-3 episodes but they managed to retain interest by coming up with cleverly imagined and inventive ideas and charming lead performances.

Nikita - This is based on Luc Besson's French film La Femme Nikita. It is a Jason Bourne style fast-paced missions of a special agent type series that is entertaining. You will enjoy it as a fun popcorn show with twists and turns as long as you don't expect anything deep or profound.

Lost - This one is a classic that keeps you on the edge of the seat, the intrigue might almost be overwhelming. But then ............... !! Once you are into 4th season you realise that those unresolved threads and unanswered questions will remain mysteries, that might leave you mighty disappointed. So I will put it in the , "Great series but......" category!

Leverage & Hustle - These are recommended for those who love cons. Every episode is a story involving a con performed by a team that makes for good popcorn entertainment(Or good time-pass as we Indians call it)

Burn Notice - This lighthearted show blends the spy genre with comedy, watch this one for some action filled with comedic,smart-ass voiceovers.
Chuck is another spy show that feels like a romantic comedy.

Mentalist has a former mentalist solving crimes, Criminal minds is about solving crimes by doing the profiling of serial killers. Both are quite good, I especially like Criminal minds as watching the profilers outwit the serial killers makes for good viewing.

Banshee: It is set in a small town and it has a Don like silly premise,but it works. Has plenty of violence, sex and badassery. All in all a good show that has a bit of Spaghetti Western vibe to it(like something that Quentin Tarantino would have liked)

Foyle's War has an interesting premise, it has a detective solving crimes during the World War 2 times, you get a mystery and a vivid description of life in Britain during World War 2 . Like in other British shows they take time to develop the characters

If there are some lesser known ones that you have seen, don't hesitate to recommend it in the comments section.

Recommended Stage performances

I am back to writing after a break! Thinking of writing a series of recommendation pieces and here is a quick 1st one.
Auckland Arts Festival takes place annually in Auckland (New Zealand’s largest city). This year it showcased performances from close to 1000 artists who came from 19 different countries(Most were ticketed shows), I was lucky to be there during the festival and I managed to catch a few performances.

Raiders of the Lost Ark live Orchestra: You get to see the visuals of the movie on a screen with the Dialogue and sound effects while the legendary background music by John Williams is actually being played right in front of you by a symphony orchestra! Those violins, Cellos, French Horns, trombones, xylophones on stage make you appreciate the kind of effort that goes into creating film music. It wasn't as thrilling as I wanted it to be(My seat was far away from stage which reduced the impact), I would have personally preferred an Ennio Moricone or a Hans Zimmer score, It was a memorable and unique experience in spite of that.

La Soiree: This is a famous circus show from a London based company. The twist is that it feels more like a meant to offend ADULT comedy show by AIB. The stage is similar to that of cabaret allowing them to interact with the audience. They try to mix cabaret with acrobatic stunts and pepper it with plenty of sexual humour. The result is a mad mad mad show that is weird, loud, irreverent, outrageous and funny. It is a wild, entertaining ride.

iD by Cirque Eloize: I have always wanted to watch a show by Cirque Du Soleil but I could not. I am glad that I stumbled upon this as some sort of consolation. Cirque Eloize is a Canadian troupe. What they do is called as urban circus. They blend circus with hip hop dancing/b-boying. What a spectacle it was! They keep bombarding you with one world class stunt after another at a breakneck speed for 2 frenzied hours, the pulsating music makes the frenetic action all the more exciting. And then there is a "you have to watch it to believe it" type of final act that makes the crowd burst into collective oohs and aahs. Two thumbs way up for this one.

Encounter by UK theatre company Complicite: This show/play tells the story of a National Geographic photographer who got lost in the Amazon jungle. There is just one performer on stage and he manages to surprise,engage and mesmerize you. The USP of the show however is "sound". They use cutting-edge sound design technology to a dazzling effect. You wear hi-tech headphones, There is 3D audio, sound editing, looping, Foley artistry, voice modulation and what not! They use every audio technology trick in the book but they don't stop there ; It is not just technical gimmickry. The narration is full of wit, intelligence and dry humour and the style is like that of a Nolan film. There are layers, shifting timelines, the nature of reality gets questioned, the question of what is real and what is manufactured keeps popping up. I can’t recommend it enough.

Krishnan's Dairy - This one is a cheat since I saw it in Ranga Shankara in Bengalooru. I am including it here as it is performed by a company called Indian Ink which is a New Zealand based theatre company. It is a one-man play that shows the life of an Indian couple who run a small shop in New Zealand. The awe-inspiring, spell binding solo performance is the highlight of the play. It will charm you with simplicity like a Majid Majidi film. It manages to be both hilarious and moving which is a rarity. The show that I watched got a well deserved standing ovation.

Jealous much? Sure you are. Recommend some good stage performances to me and get even.

GST made easy

What exactly is GST? If you are a poor soul like me who tried to search answers for questions like that one, you would have smacked your forehead and forgotten the question itself because of the sheer amount of technical gobbledygook thrown at you. If you are the kind of average, nontechnical person who can not even open a computer without using a hammer and chainsaw, don't worry. I have simplified things in the tradition of my "Made easy" series for you.

There are some things in life that it is better to just not even think about. And one of those things is Economics. Tax obviously is another such thing. Taxes are as inevitable as death they say. The only difference between death and taxes is that the Govt. doesn't meet every year to make death worse. As someone had quipped, "A fool and his money are soon parted. The rest of us wait until income tax time."

All taxes are classified as either Direct Taxes or Indirect Taxes. That personal income tax that you pay is a direct tax because you directly pay it to the Govt, Companies pay corporate tax and the rich pay wealth tax. On the other hand when you buy a parle G biscuit packet you do not directly pay the taxes to the Govt, the shopkeeper or somebody else does, you pay the MRP to him and he pays a portion of it to the Govt, that is an indirect tax. You don't really have to have an IQ of 445 to understand that.

There are various philosophies on how this should be done. There was this guy called Robin Hood as per English folklore who, according to legend, used to rob from the rich and give it to the poor. One philosophy called "Ability to Pay Principle" advocates that the Govt should be a bit like Robin Hood. Let us say that Shah Rukh Khan is crazy about Parle G biscuits and he buys thousand packets a year. I also do the same for instance. This might cost 5000 Rs. The MRP is inclusive of all taxes, meaning we end up paying indirect taxes for this, assume it to be 200 Rs. For SRK this might be just 0.000001 % of his income. But for a below poverty line guy this 200 Rs might be half of his monthly income. Isn't this injustice? BPL guy has to pay all he has, but SRK just has to pay 0.000001 %. This is kind of why the "Ability to Pay Principle" argues that there should be a way to make SRK pay more so that the BPL guy can spend the money he has on other essential things like gambling and alcohol! Now you know why we have Income tax slabs structured like that. This Robin Hood style of taxing is called as Progressive tax. Direct taxes like Income tax and Corporate tax are progressive. Indirect taxes like the Parle G tax are called as regressive taxes.

Can't they get all sentimental about justice and eliminate Indirect taxes then so that we only have progressive taxes? Not really. It's all right to save money, but too many are trying to save it from people they owe it to. Raja Harishchandra never told a lie they say, what they don't tell you is that Harishchandra never had to fill out a tax declaration form! Nothing makes a person more modest about his income than the time to fill out a tax form. The difference between tax avoidance and tax evasion is Jail, but such things have never stopped people from evading it anyway. Hardly 1% of our people i.e. only salaried bakras pay it, Imagine how difficult it would be to collect it from say another 50 crore people. Income tax Department might have to employ so many people that the cost of running the IT Dept itself might be more than the tax collected ! Indirect taxes are easier to collect and all 120 crore+ people are forced to pay them when they buy and sell things. So indirect taxes are required. GST is a tax reform that deals with Indirect taxes, it has nothing to do with Direct taxes like Corporate or Income tax.

In Sholay they show Gabbar and what happened to Thakur before they show what Jay and Viru do, don't they? Similarly we will flashback before we talk about GST. Sales tax was the Gabbar that we had. Let us assume that the Sales tax is 10% and you are running a kidnapping business. To run this business you might need Guns. The guy who made it might have used stainless steel, plastic, wood etc. To get all these he might have spent 10,000 Rs. 10% tax on this is 1000 Rs. He then prepares a gun and sells it to you for 15,000 Rs. You pay 10% as Tax, making the tax 1500 Rs. The problem here is that the guy who made the gun has included his tax of 1000 in the 15K price, your tax of 1500 includes a component that came from the 1000 that he added. You are paying tax on tax. This is called as cascading effect.

They introduced a concept called VAT to solve this cascading problem. VAT stands for Value Added tax. Basically the price of the gun is more than the Sum of prices of Steel, Plastic etc. This is because you can't kidnap people by showing them a piece of steel or wood or plastic, but you can do that by using a gun, Gun has more VALUE. This value was added by the dude who processed Steel, wood etc, assembled it and produced a gun. He added value. VAT says that only this value that he added should be taxed. He paid 11K, he sold it for 15K, So he added a value of 4K, only this is to be used for taxing. Cascading of taxes can be eliminated this way by VAT.

There is another catch here. If this guy has to pay credit only for the Value added(4K), there should be proof that the tax for 11K has already been paid in the previous stage. This can only happen if the steel seller and plastic seller provide proper bills, if he doesn't give the bill then the gun guy has to give the full tax. My guess is that the gun guy will show his gun and ask the Steel guy to produce bills. This way VAT and GST try to address tax evasion.

But there is more. Say you have the Gun factory in Bihar. The dude would have paid an excise tax(manufacturing tax) of 10%. (Again, if the manufacturer had purchased steel from Karnataka, he would have paid Karnataka’s state taxes on buying Steel)You would have loaded the guns in a truck, speaking of trucks, have you seen the long lines of trucks in the check posts near state borders? There is an entry tax at every state. If your truck moves through four states and you pay an entry tax of 10% at every state border. Then the seller again adds his profit and you pay 10% on his offer. This is insane! It's like tax on tax on tax on tax on tax! Not to mention the losses caused by delays in trnsportation because of such long lines(Imagine the truck owner getting a loan at 30% to finance things from a rowdy loan shark! He can't return it until he gets paid by the buyer)
And have you seen the kind of houses these Sales tax inspectors have built? When getting bribes is easy people build houses like that. VAT doesn't address this, GST does.

Another problem is that the taxation is different in every single state for every different thing. Another problem happens when states promise X years of tax free status to new factories. Clever companies simply move their entire factories after X years to another state to take advantage of this. Another thing is the problem of Imported goods. Now the tax on domestic goods is higher, imported goods have a low tax, with GST they will levy the same tax for imported goods(Does that remind you of Make in India?)

Right now there are so many taxes with so many clauses that nobody really understands what exactly is going on. So many state taxes and central taxes only add to the fun. So the next time(There won't be a next time) your CA friend says that he understands these umpteen number of taxes, consider the possibility that he is lying on your face. GST tries to address this having a simple tax, that is UNIFORM and is easy to calculate and collect and understand.

One more thing is Service tax. As a part of your kidnapping business you might have employed people whose job is to make calls and threaten people and negotiate ransoms. They are not producing any physical good like a gun, They are producing a Service. Tax on this is called as Service tax. Again the cascading can occur because VAT does not cover Service taxes. GST tries to solve this(Think about the full form of GST - Goods and SERVICES Tax). This way GST is like a sequel to VAT with a much bigger star cast and a better script that addresses the plot holes!

GST introduces 5 rates - 0,5,12,18 and 28%. With our SRK story it is easy to understand why. 0 and 5% are for things that the poor guy needs(Essential items). 18 and 28% taxes are for things that our BPL guy doesn't probably need. These are for people who can afford to pay more. Have you ever seen a poor guy paying 1200 a month for phone or internet bill? No, only upper middle class and above can afford that. 28% especially targets the Shahrukhs of the world(Luxury items). It's the Govt playing Robin Hood. "A fine is a tax for doing wrong and a tax is a fine for doing well", afterall!

All said, GST is not really about making things cheaper or costlier. It is about collecting tax from more people, it is about making taxation simpler and uniform. Some things might be cheaper and some costlier, that is only a side effect, not the main intention. The idea is that having 5 taxes is simpler than having 35 taxes with hundred different rates. It is also intended increase the ease of doing business. The whole thing started in 2004 and it took so much time to get things done. As mentioned already, GST tries to replace 35 taxes with 5 for instance. One problem with that is that States lose many of their taxes. That meant hundreds of meetings and negotiations with states on how it is to be handled, you know how these meetings generally go, don't you? Also, That is sort of why there is a state GST and a Central GST and an IGST(for interstate things). State GST is to make up for the money that states lose.
Nothing ever happens here without a number of ifs and buts. It is the same with GST, many things are excluded, making it more complicated than it should have ideally been. That way it is a simple but complicated system!

I will end this with a joke:
BOSS: Integrity and wisom are essential to success in this business. Integrity means when you promise a customer something, keep that promise even if we lose money.
NEW Employee: And what is wisdom?
BOSS: Don't make such promises

It's too early to say whether GST will do everything that it is intended to do. You can never underestimate the ingenuity of our people when it comes to jugaads and bending rules. I think it will do good to a good extent, let us wait and watch.

ಹಿಂದೀ ಹೇರಿಕೆ

ಹಿಂದೀ ಹೇರಿಕೆ ! ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ನೂರಾರು ಜನ ಪರ ವಿರೋಧ ಬೊಬ್ಬೆ ಹಾಕಿದರಾದರೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳೂ ತಪ್ಪು ಕಲ್ಪನೆಗಳೂ ಉಳಿದೇ ಹೋದವು. ಪರ ವಿರೋಧಗಳು ಇದ್ದದ್ದೇ, ಇರುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದೇ, ಬೇಂದ್ರೆಯವರೇ ಹೇಳಿದ್ದಾರಲ್ಲ, "ನೂರು ಮರ ನೂರು ಸ್ವರ" ಅಂತ, ಆದರೆ ಈ ಸಲ ಇದು ನೂರು ಮರ ನೂರೈವತ್ತು ಅಪಸ್ವರ, ಇನ್ನೂರ ಒಂದು ಮೂದಲಿಕೆ ,ನೂರೆಂಟು ಬೊಬ್ಬೆಯಷ್ಟೇ ಆಗಿ ಹೋಯಿತೇ ಅಂತ ಕಾಣುತ್ತದೆ . ಯಾವುದಕ್ಕೂ ಸಿಂಹಾವಲೋಕನ ಮಾಡುವುದುಒಳ್ಳೆಯದು. ಬಂದ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳಿಗೆ ನನಗೆ ಕಂಡಂತೆ ಉತ್ತರ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಸರಿಯಿದ್ದರೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಿ, ತಪ್ಪಿದ್ದರೆ ತಿದ್ದಿ, ವಾದಕ್ಕಾಗಿ ವಾದ ಬೇಡ.

1. ಹಿಂದಿಯ ಮೇಲೆ ದ್ವೇಷ ಯಾಕೆ ? ಹಿಂದಿ ಕಲಿಯುವಷ್ಟು ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ ಇಲ್ಲದ ಸೋಮಾರಿಗಳು ಈ ಹೋರಾಟದ ಹಿಂದೆ ಇದ್ದಾರೆ - ಇದು ಹಿಂದಿಯ ವಿರುದ್ಧದ ಚಳುವಳಿಯೇ ಅಲ್ಲ , ಹಿಂದೀ ಕಲಿಯುವುದಕ್ಕೂ ಅದನ್ನು ಇಷ್ಟ ಪಡುವುದಕ್ಕೂ ಯಾರ ತಕರಾರೂ ಇಲ್ಲ. ಮಂಜೇಶ್ವರ ಗೋವಿಂದ ಪೈಗಳು ಹದಿನೈದು ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಲಿತಿದ್ದರು, ಶತಾವಧಾನಿ ಗಣೇಶ್ ಹದಿನೆಂಟು ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಲಿತಿದ್ದಾರಂತೆ, ನೀವು ಬೇಕಾದರೆ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ಕಲಿಯಿರಿ, ಯಾರು ಬೇಡ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ ? ಬಿ ಎಂ ಶ್ರೀಅವರು ಸಂಸ್ಕೃತ, ಇಂಗ್ಲೀಷು ಭಾಷೆಗಳಿಂದ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆ ಆದದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಅವರು ಇಂಗ್ಲೀಷು,ಸಂಸ್ಕೃತಗಳ ಅಭಿಮಾನಿಯೂ ಆಗಿದ್ದರು, ಆ ಎರಡು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಂಡಿತರೂ ಆಗಿದ್ದರು ಅನ್ನುವುದನ್ನು ನಾವು ಮರೆಯಬಾರದು. ಉಳಿದ ಭಾಷೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ಹಿಂದಿಗೆ ಸಿಗಬಾರದು ಅಂತ ಮಾತ್ರ ವಾದ ಇರುವುದು, ನಮಗೆ ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಗೌರವ ಇದೆ, ಇರಬೇಕು.

ಅಷ್ಟೇಕೆ ? ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕೆಲವರಿಗೆ ಹಿಂದಿ ಇಷ್ಟವೂ ಕೂಡ, ನಾನಂತೂ ಘಂಟೆಗಟ್ಟಲೇ ಹಿಂದೀ ಶಾಯರಿಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ, ಹಿಂದೀ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಅವರು ಬಳಸುವ ಲಿಪಿಯಲ್ಲೇ ಓದುತ್ತಿದ್ದೆ, ಒಂದು ಹಿಂದೀ ಕಥೆಯ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದವೂ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ವಿಷಯ ಅದಲ್ಲ. ಈಗ ಒಂದು ಮಗುವಿಗೆ ಅದರ ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮ ಟೀವಿ ನೋಡಬೇಡ, ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಆಡಿದ್ದು ಸಾಕು ಅಂತೆಲ್ಲ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಗದರಿಸುವುದು ಉಂಟು. ಅದರ ಅರ್ಥ ಏನು ? ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಅನ್ನು ದ್ವೇಷಿಸುತ್ತಾರೆ ಅಂತಲೇ ? ಟೀವಿ ನೋಡಲೇಬಾರದುಅಂತಲೇ ? ಅಲ್ಲಾ ಅಲ್ಲಾ,ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲಾ ! ಓದು ಬರೆಹಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಆದ್ಯತೆ ಇರಬೇಕು, ಕ್ರಿಕೆಟ್,ಟೀವಿ ಇವಕ್ಕೆಲ್ಲ ಯಾವ ಸ್ಥಾನ ಕೊಡಬೇಕೋ ಅಷ್ಟೇ ಕೊಡಬೇಕು ಅಂತ ಇದರ ಅರ್ಥ.

ಅದೇ ರೀತಿ, ಹಿಂದಿಗೆ ಕೊಡಬೇಕಾದ ಸ್ಥಾನ ಯಾವುದು, ಎಷ್ಟು ಅನ್ನುವುದೇ ಇಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯ. ತಾಯಿ ಹೇಗೆ ಒಬ್ಬ ಮಗನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣ ಕೊಡಿಸಿ ಇನ್ನೊಂದು ಮಗುವಿಗೆ ಅದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಬಾರದೋ ಹಾಗೆಯೇ ಸರ್ಕಾರ ಒಂದು ಭಾಷೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಮನ್ನಣೆಯ ಮಣೆ ಹಾಕಬಾರದು. ಎಲ್ಲ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳೂ ಸಮಾನ, ಹಿಂದೀ ಒಂದು ಮಾತ್ರ "ನಂದು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಲೆವೆಲ್ಲು" ಅಂತ ಕಾಲರು ಮೇಲೆ ಮಾಡಬಾರದು, ಹಿಂದಿಯನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಗಳೂ regional ಭಾಷೆಗಳೇ, ಎಲ್ಲವೂ ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರ ಭಾಷೆಗಳೇ, ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಗಳ ಕಾಲರೂ ಮೇಲೆಯೇ ಅಂತ ನಾವು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು. ಸರ್ಕಾರವು ಒಂದು ಭಾಷೆಯ ಕಾಲರನ್ನು ಮೇಲೆತ್ತುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಬಾರದು ಅನ್ನುವುದು ನಮ್ಮ ವಾದ. ಹಿಂದೀ ಮಾತಾಡುವವರ ಜೊತೆ ನಮಗೆ ಸ್ನೇಹ ಬೇಕು, ಆದರೆ ಆ ಸ್ನೇಹಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಅಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿಯೇ ಬೇರೆ, ಹಿಂದಿ ಹೇರಿಕೆಯೇ ಬೇರೆ ವಿಷಯ ಅಂತ ಹೇಳಿದರೆ ಸಾಕು. ಕನ್ನಡಪ್ರಭದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಅರ್ಪಣಾ ಅವರು ಬಳಸಿರುವ ರೂಪಕವನ್ನೇ ಬಳಸುವುದಾದರೆ, ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ನಾವೇ ಚಾಕ್ಲೇಟು ಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೂ ಅಂಗಡಿಯವನು ಚಿಲ್ಲರೆ ಇಲ್ಲ ಅಂತ ಬಲವಂತದ ಚಾಕ್ಲೇಟು ಕೊಡುವುದಕ್ಕೂ ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇ ಇಲ್ಲಿಯೂ ಇದೆ.

2. ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಬಗ್ಗೆ ನೀವ್ಯಾಕೆ ಮಾತಾಡುವುದಿಲ್ಲ - ಇದಕ್ಕೆ "ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡಿದಾಗ ನೀವೆಲ್ಲಿಗೆ ಚಳಿ ಕಾಯಿಸಲು ಹೋಗಿದ್ದಿರಿ" ಅನ್ನುವ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಉತ್ತರವಾದೀತು! ಹಾಗೆನೋಡಿದರೆ ಕಳೆದ ನೂರು ಚಿಲ್ಲರೆ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಬಗ್ಗೆ ಆದಷ್ಟು ಚರ್ಚೆ ಬೇರೆ ಯಾವ ಭಾಷೆಯ ಬಗೆಗೂ ಆಗಿಲ್ಲ ಅಂತಲೇ ಹೇಳಬೇಕು. ಕನ್ನಡ ಚಳುವಳಿಗೆ ಒಂದು ನೂರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟಾದರೂ ಇತಿಹಾಸ ಉಂಟು. ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದಂತೆ ಬಿಎಂ ಶ್ರೀ ಅವರು ಇಂಗ್ಲೀಷು, ಸಂಸ್ಕೃತಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಹಿಂದಿಯ ಪ್ರಸ್ತಾಪವೂ ಅಲ್ಲಿ ಬಂದಿದೆ, 1929ರಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ತಿ ಅವರೂ ಇಂಗ್ಲೀಷು, ಸಂಸ್ಕೃತ, ಹಿಂದೀಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಸೇಡಿಯಾಪು ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು, ತೀನಂಶ್ರೀ , ಕುವೆಂಪು, ಗೌರೀಶ ಕಾಯ್ಕಿಣಿ , ವೆಂಕಟಾಚಲ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು, ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿ, ಶತಾವಧಾನಿ ಗಣೇಶ್ , ಅನಕೃ , ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಎಲ್ಲರೂ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡಿಯೇ ಇದ್ದಾರೆ. ಸಾಹಿತಿಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಮ ರಾಮಮೂರ್ತಿಯವರಿಂದ ಹಿಡಿದು , ಬನವಾಸಿ ಬಳಗದವರೆಗೆ , ಕರವೇಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ವಸಂತ ಶೆಟ್ಟಿಯವರವರೆಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಲೇ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ . ಇವರಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಜನ ಹಿಂದೀ, ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಎರಡರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಮಾತಾಡಿದ್ದಾರೆ . ಕಡೆಗೆ ನನ್ನ ಬ್ಲಾಗಿನ ಸರ್ವಪ್ರಥಮ ಪೋಸ್ಟ್ ಕೂಡಾ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಕುರಿತೇ ಇದೆ! ಹೀಗಿರುವಾಗ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಬಗ್ಗೆ ಯಾರೂ ಮಾತಾಡಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವವರು ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿದ ಹಾಗೆ ನಟಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅನ್ನದೆ ಗತ್ಯಂತರವಿಲ್ಲ !

ಮೇಲೆ ಹೆಸರಿಸಿರುವವರು ಯಾರೂ ಇಂಗ್ಲೀಷು ಕಲಿಯಬಾರದು ಅಂತ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಹೇಳಿಲ್ಲ . ಇವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರೂ ಇಂಗ್ಲೀಷನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದವರೇ. ಬಿ ಎಂ ಶ್ರೀ,ಮಾಸ್ತಿ,ತೀನಂಶ್ರೀ ಇವರೆಲ್ಲ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನ ಪ್ರಯೋಜನ ನಮಗೆ ಸಿಗಬೇಕು ಅಂತ ಹೇಳಿಯೂ ಇದ್ದಾರೆ, ಇಂಗ್ಲೀಷಿಗಾಗಿ ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಯನ್ನು ನಾವು ಮರೆಯಬಾರದು, ಇಂಗ್ಲೀಷು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಕಂಟಕವಾಗಬಾರದು ಅನ್ನುವುದೇ ಅವರ ಕಾಳಜಿ.

3. ಹಿಂದಿ ಹೋಗುವ ಬದಲು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಹೋಗಲಿ - ನಾವು ಬಾವಿಯೊಳಗಿನ ಕಪ್ಪೆಗಳಲ್ಲ, ನಮಗೆ ಹೊರಗಿನವರ ಜೊತೆ ಸಂಪರ್ಕ ಬೇಕು, ಒಂದು ಲಿಂಕ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಇಲ್ಲದೇ ದ್ವೀಪದ ಹಾಗೆ ಇರಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬೇರೆ ಭಾಷೆಗಳ ಜ್ಞಾನ ಭಂಡಾರವೂ ಬೇಕು. ಆ ಲಿಂಕ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಆಗುವುದಕ್ಕೆ ಹಿಂದೀ ಸೂಕ್ತವೋ , ಇಂಗ್ಲೀಷೋ ಅನ್ನುವುದು ಮುಂದಿನ ಪ್ರಶ್ನೆ. ನಾನೊಂದು ಉಪಾಯ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ನೀವೊಂದು ಸಲ ಕೇರಳ ಗಡಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಬದಿಯಡ್ಕಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಬನ್ನಿ , ಉಡುಪಿಗೋ , ಮಂಗಳೂರಿಗೋ , ಬಾಳೆಹೊನ್ನೂರಿಗೋ , ಚಿತ್ರದುರ್ಗಕ್ಕೋ ಹೋಗಿ ಬನ್ನಿ . ಒಂದು ಐವತ್ತುಸಾವಿರ ಅಂಗಡಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಬನ್ನಿ . ಜನರು ಬೋರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಯಾವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ ? ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ , ಅಥವಾ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ , ಅಥವಾ ಎರಡರಲ್ಲೂ . ಯಾರಾದರೂ ಹಿಂದೀ ಬೋರ್ಡು ಹಾಕಿರುವುದು ಕಾಣುತ್ತದೆಯೇ ? ನಮ್ಮಲ್ಲಿಒಂದು ಐವತ್ತು ಸಾವಿರ ಜನ ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ಮದುವೆಯಾದವರಿದ್ದಾರೆ , ಅವರು ಆಮಂತ್ರಣ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಯಾವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ ನೋಡಿ ಬನ್ನಿ ಒಮ್ಮೆ, ಅಲ್ಲೂ ಕನ್ನಡ ಇಂಗ್ಲೀಷುಗಳೇ ಕಂಡೀತಲ್ಲದೆ ಹಿಂದಿ ಕಾಣದು. ನಮ್ಮ ಜನ ಸಹಿ ಹೇಗೆಹಾಕುತ್ತಾರೆ ? ಯಾರಾದರೂ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಹಾಕುವವರು ಇದ್ದಾರೆಯೇ ?

ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಖಾಸಗೀ ಶಾಲೆಗಳು ಎಷ್ಟಿವೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿ,ಈಗ ಅದರಲ್ಲಿ ಹಿಂದೀ ಮಾಧ್ಯಮದ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಎಷ್ಟು ಜನ ತೆರೆದಿದ್ದಾರೆ ಹೇಳಿ ನೋಡೋಣ. ಹೋಗಲಿ, ಈಗ ವಿಜ್ಞಾನ ಕಲಿತವರು , ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಲಿತವರು, ಲಾಯರುಗಳು,ವೈದ್ಯರು ಅವರ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಕಲಿತವರಿದ್ದರೆ ತೋರಿಸಿ . ಲಿಂಕ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಆಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಷು ಬೇಕೋ, ಹಿಂದೀ ಬೇಕೋ ಅನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಜನರೇ ಹೀಗೆ ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಸಲ ಪ್ರತಿ ದಿನವೂ ತಮ್ಮ ಆಯ್ಕೆಗಳಿಂದಲೇ ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ ನಾಳೆ ಆಧಾರ್ ಕಾರ್ಡಿಗೆ ಪಾನ್ ಕಾರ್ಡ್ ಅನ್ನು ಲಿಂಕ್ ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ ಅಂತ ನಾವು ಓದಿಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿಯೇ ಹೊರತು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಲ್ಲ .

ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ , ಇಸ್ಲಾಮಿನ ಸುವರ್ಣ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಆಗಿನ ಮುಸ್ಲಿಂ intellectualಗಳು ಒಂದು ರಾಶಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಪರ್ಶಿಯನ್ ಭಾಷೆಗೆ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಅವರ ಮೇಲೆ ಯಾರೂ ಅದನ್ನು ಹೇರಿದ್ದಲ್ಲ , ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟು ಜ್ಞಾನ ಭಂಡಾರ ಇದ್ದದ್ದರಿಂದ ಅವರೇ ಅದರ ಕಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗಿ ಈ ಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಯೋಜನ ಅರಬರಿಗೂ ಸಿಗಲಿ ಅಂತ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸ ಅದು , ನ್ಯೂಟನ್ ಅವನ ಮನೆಭಾಷೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಆದರೂ ತನ್ನ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಲ್ಯಾಟಿನ್ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದ , ಅವತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್,ಸಂಸ್ಕೃತಗಳಿಗೆ ಇದ್ದ ಸ್ಥಾನ ಇವತ್ತು ಇಂಗ್ಲೀಷಿಗೆ ಇದೆ . ಅದರ ಪ್ರಯೋಜನ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಬೇಕು, ಅದರ ಸ್ಥಾನ ಹೇಗಿರಬೇಕು , ಎಷ್ಟಿರಬೇಕು ಅಂತ ನಿರ್ಣಯ ಮಾಡುವುದು , ಅದು ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಗಳನ್ನುಕೊಲ್ಲದ ಹಾಗೆ ಜಾಗ್ರತೆ ಮಾಡುವುದು ನಾವು ಮಾಡಬಹುದಾದ ಕೆಲಸ. ಇಷ್ಟಿರುವಾಗ ಹಿಂದಿಯನ್ನೂ ಇಂಗ್ಲೀಶನ್ನೂ ಒಂದೇ ತಕ್ಕಡಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ತೂಗುವುದು,"ತೆಂಡೂಲ್ಕರನೂ ಬ್ಯಾಟು ಹಿಡಿಯುತ್ತಾನೆ , ಕುಂಬ್ಳೆಯೂ ಹಿಡಿಯುತ್ತಾನೆ , ತೆಂಡೂಲ್ಕರನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಯಾಕೆ ಓಪನಿಂಗ್ ಸ್ಥಾನ" ಅಂತ ಕೇಳಿದಷ್ಟೇ ತಮಾಷೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆ ಅನ್ನದೇ ವಿಧಿಯಿಲ್ಲ . ಲಿಂಕ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಇರುವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕಾಗಿ , utilityಗಾಗಿ. ಜನ ಹೆಚ್ಚು utility ಇರುವುದನ್ನೇ ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಅಂತ ಬಿಡಿಸಿ ಹೇಳಬೇಕೇ ? ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ಇಂಗ್ಲೀಷನ್ನೋ ಹಿಂದಿಯನ್ನೋ ಕಲಿಯಬಾರದು ಅಂತ ಯಾರೂ ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳಿಂದ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತೊಂದರೆಯಾಗದ ಹಾಗೆ ಕಲಿಯಬೇಕು ಅನ್ನುವುದಷ್ಟೇ ಇಲ್ಲಿರುವ ಕಳಕಳಿ.

4. ಮೋದಿ ಬಂದಾಗಲೇ ಇವೆಲ್ಲ ನೆನಪಾದದ್ದೇ ನಿಮಗೆ - ಈ ಚರ್ಚೆ ಮನಮೋಹನ ಸಿಂಗರ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ಇತ್ತು , ಅದಕ್ಕೆ ಮೊದಲೂ ಇತ್ತು . ಈಗಾಗಲೇ ಹೇಳಿದಂತೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟಗಳೂ , ಸಂವಾದಗಳೂ ಆಗಿವೆ. ಕೆಲವರು ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ತಂದಿರಬಹುದಾದರೂ ಒಟ್ಟು ವಾದದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಇಲ್ಲ . ಎರಡು ಬಣದವರೂ ರಾಜಕೀಯ ತರದೇ ಇರುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು.

5. ಇದು ರೋಲ್ಕಾಲು ಓರಾಟ - ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಈ ರೋಲ್ಕಾಲು ಎಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತದೆ , ಎಷ್ಟು ಸಿಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಕೊಡುವವರು ಯಾರು ಅಂತ ನಮಗೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಇವರೇ ಗುಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟು ಕೊಟ್ಟರೆ ಉಪಕಾರವಾದೀತು, ಈ ಧಿಡೀರ್ ಹಿಂದೀಪ್ರೇಮಿಗಳು ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತಿರುವಷ್ಟೆಲ್ಲ ರೋಲ್ಕಾಲು ಸಿಗುವುದಾದರೆ ನಾನೂ ಈ ದರಿದ್ರ ಸಾಫ್ಟ್ವೇರ್ ಕೆಲಸ ಬಿಟ್ಟು ಇದನ್ನೇ ಮಾಡೋಣ ಅಂತಿದ್ದೇನೆ, ನಾನೂ ಒಂದು ಏಳೆಂಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕನ್ನಡ ಕನ್ನಡ ಅಂತ ಬೊಬ್ಬೆ ಹಾಕಿದ್ದೇ ಬಂತು , ಈ ಹಿಂದೀ ತಾಯಿಯ ಸಿರಿಮಕ್ಕಳು ಒಂದು ಹಳೇ ಎರಡು ರೂಪಾಯಿ ನೋಟನ್ನೂ ರೋಲ್ಕಾಲಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿಲ್ಲ, ಇದರ ರಹಸ್ಯ ಏನು ? ಯಾರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ರೋಲ್ಕಾಲು ಅಂತ ಈ ಹಿಂದೀ ಮಾತೆಯ ವರಪುತ್ರರೇ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೋ ಹೇಗೆ ? ಬಲ್ಲವರು ತಿಳಿಸಬೇಕು.

6. ಕಿರಿಕ್ ಕೀರ್ತಿ ಕೇಂದ್ರಿತ ಚರ್ಚೆ - ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಜನ ತಮ್ಮ ಅರ್ಧಕ್ಕರ್ಧ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಿರಿಕ್ ಕೀರ್ತಿಯನ್ನು ಗೇಲಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೇ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ . ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಆಲೂರು ವೆಂಕಟರಾಯರು , ಬಿ ಎಂ ಶ್ರೀ , ಮಾಸ್ತಿ , ಕುವೆಂಪು, ಸೇಡಿಯಾಪುಕೃಷ್ಣ ಭಟ್ಟರು, ತೀನಂಶ್ರೀ , ಗೌರೀಶ ಕಾಯ್ಕಿಣಿ , ವೆಂಕಟಾಚಲ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು, ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿ, ಅನಕೃ , ತರಾಸು , ಶಂಬಾ ಜೋಶಿ ,ಅನಂತಮೂರ್ತಿ, ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ ಇಂತಹಾ ಪ್ರಾಜ್ಞರು, ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿಗಳು, ಪಂಡಿತರು ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಬೇಕೋ, ಕಿರಿಕ್ ಕೀರ್ತಿ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನೋ ? ಅಷ್ಟೆಲ್ಲ ಯಾಕೆ, ಮೊನ್ನೆ ಕನ್ನಡಪ್ರಭದಲ್ಲಿ ವಸುದೇಂಧ್ರ ಮತ್ತು ಅರ್ಪಣಾ ಎಚ್ ಎಸ್ ಬರೆದದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ, ಬನವಾಸಿ ಬಳಗ, ಮುನ್ನೋಟ ತಂಡಗಳು ಅಥವಾ ವಸಂತ್ ಶೆಟ್ಟಿಬರೆದ ಯಾವ ಲೇಖನಗಳ ಕುರಿತೂ ಚರ್ಚೆಯೇ ಆಗಲಿಲ್ಲ!

7. ಮೆಟ್ರೋದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬೋರ್ಡ್ನಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಇದ್ದರೆ ತಪ್ಪೇನು - ಒಂದು ವಾದಕ್ಕೆ ಒಂದು socio political context ಇರುತ್ತದೆ , ಮೆಟ್ರೋದಲ್ಲಿ ಬೋರ್ಡು ಅನ್ನುವುದು ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ನೆಪ ಮಾತ್ರ. ಒಂದೇ ಭಾಷೆಗೆ ಮನ್ನಣೆಯ ಮಣೆ ಯಾಕೆ ? ಹಿಂದೀ ಕನ್ನಡಗಳ ಸಂಬಂಧ ಹೇಗಿರಬೇಕು , ಹಿಂದಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಕೊಡಬೇಕಾದ ಸ್ಥಾನ ಮಾನ ಏನು ಅನ್ನುವುದೇ ಪ್ರಶ್ನೆ . ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ , ರೈಲ್ವೆಯಲ್ಲಿ , ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳಲ್ಲಿ, ಎಲ್ ಐಸಿ ಯಲ್ಲಿ , ಕಡೆಗೆ ಗ್ಯಾಸು ಸಿಲಿಂಡರಿನಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಕನ್ನಡ ಮಾಯ ಆಗಿ ಹಿಂದೀಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಕೂತಿದೆ . ಬೆಂಗಳೂರನ್ನು union territory ಮಾಡಿ ಅಂತ ಅಭಿಯಾನ ನಡೆಸಿದವರಿದ್ದಾರೆ , ಫ್ಲಿಪ್ ಕಾರ್ಟಿನಂಥ ಸಂಸ್ಥೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರ ಜೊತೆ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಕಂಡಕ್ಟರುಗಳುಆಟೋದವರು, ಕ್ಯಾಬ್ ಡ್ರೈವರ್ ಗಳು ಅಂಗಡಿಯವರು ಇವರೆಲ್ಲ ಹಿಂದಿ ಬರದ ಅನಾಗರಿಕರು ಅಂತ ಬೈದುಕೊಂಡು ಓಡಾಡಿದವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಮೆಯೇನಲ್ಲ. ಒಂದು ಕ್ಯಾಬ್ ಸಂಸ್ಥೆ ಡ್ರೈವರ್ ಆಗುವುದಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿ ಜ್ಞಾನ ಬೇಕೇ ಬೇಕು ಅಂತ ಹೇಳಿದೆ , ಒಬ್ಬ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಹಿಂದಿ ಕಲಿಯುವುದು ನಿಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ ಅಂತ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ! ನಿನ್ನೆಯಷ್ಟೇ ಒಬ್ಬ ಹುಡುಗಿಗೆ ಮಾಲ್ ಒಂದರಲ್ಲಿ ನಾವು ಹಿಂದಿ ಮಾತ್ರ ಮಾತಾಡುವುದು ಅಂತ ಹೇಳಿ ಗಲಾಟೆ ಮಾಡಿದವರಿದ್ದಾರೆ. UPSC ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿವೆ, ಬೇರೆ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ, ಹೀಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಪಟ್ಟಿಯೇ ಇದೆ. ಈ ಲೋಕಲ್ ಲ್ಯಾಂಗ್ವೇಜ್ ಅನ್ನು ಬ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿ ಅಂತ ಒಂದಷ್ಟು ಜನ ಫೇಸ್ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ಕರೆಕೊಡುವುದೂ ಆಗಾಗ ನಡೆದು ಬಂದಿದೆ.

ಹಾಗಂತ ಎಲ್ಲರೂ ಹಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಒಳ್ಳೆಯವರು ಕೆಟ್ಟವರು ಎಲ್ಲ ಕಡೆಯೂ ಇರುತ್ತಾರೆ, ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯವರೂ, ಇಲ್ಲಿ ದುಷ್ಟರೂ ಇಲ್ಲ ಅಂತಲ್ಲ. ನಮಗೆ ದುರಭಿಮಾನ ಬೇಡ,ದ್ವೇಷ ಬೇಡವೇ ಬೇಡ. ನಮಗೂ ಉತ್ತರದ ಕಡೆಯ ಗೆಳೆಯರಿದ್ದಾರೆ. ಉತ್ತರ ಭಾರತದವರೂ ನಮ್ಮವರೇ. ಕನ್ನಡವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡದೆ ಅವರ ಜೊತೆ ಗೆಳೆತನ ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ ಅನ್ನುವುದು ಯೋಚಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯ. ಹೀಗೆ ಪ್ರತಿ ಸಲವೂ ಏನಾದರೂ ಆದಾಗ ಒಂದೊಂದು ಹೊಸ ಜಗಳ ಮಾಡುತ್ತಾ ಕೂರುವುದುನಮಗೆ ಸಾಧ್ಯವೂ ಅಲ್ಲ, ಸಾಧುವೂ ಅಲ್ಲ , ಶೋಭೆಯಂತೂ ಮೊದಲೇ ಅಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಎಲ್ಲ ಘಟನೆಗಳನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಮೆಟ್ರೋದ ವಿಷಯ ಎತ್ತಿದ್ದೇವಲ್ಲದೆ ಒಂದು ಬೋರ್ಡಿನಿಂದ ಭೂಕಂಪ ಆಗುತ್ತದೆ ಅಂತಲ್ಲ. ಮೆಟ್ರೋಒಂದು ನೆಪ ಮಾತ್ರ , ವಿಷಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿ,ಹರಹು ದೊಡ್ಡದಿದೆ. ಝೆನ್ ಗುರುವೊಬ್ಬ ಆಕಾಶದ ಕಡೆ ಬೆರಳು ತೋರಿಸಿದಾಗ ಶಿಷ್ಯ ಬೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಏನೋ ವಿಶೇಷ ಇರಬೇಕು ಅಂತ ಅದನ್ನೇ ನೋಡಿದನಂತೆ ; ನಕ್ಷತ್ರ ನೀಹಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ಬದಲು. ನಾವು ಮೆಟ್ರೋ ಬೋರ್ಡು ಅನ್ನುವ ಬೆರಳನ್ನು ನೋಡಬೇಕೋ, ನಕ್ಷತ್ರಗಳನ್ನೋ ?

8. ಇದು ಯಾವ ಮಹಾ ದೊಡ್ಡ ವಿಷಯ ? ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಏನಾಗಿದೆ ಈಗ - ನಿನ್ನೆ ನನಗೆ axis ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ಒಂದು ಕಾಲ್ ಬಂತು , ಆ ಪುಣ್ಯಾತ್ಮ ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಮಾತಾಡಿದ , ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಫೋನು ಮಾಡುವಾಗ ಹಿಂದಿಯೇ ಮೊದಲ ಆಯ್ಕೆ ಅಂತ ಅವನಿಗೆ ಯಾಕನ್ನಿಸಿತೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಮಾರತ್ತಹಳ್ಳಿ, whitefield ಗಳಲ್ಲಿ , ಎಂ ಜಿ ರೋಡಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಹೀಗೇ ಆಗಿದೆ , ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮಂದಿರೇ ಮಕ್ಕಳ ಹತ್ತಿರ ಇಂಗ್ಲೀಷು ಮಾತಾಡುತ್ತಾರೆ. ಬೊಳುವಾರು ಮಹಮ್ಮದ್ ಕುಂಞಿಸಂಪಾದಿಸಿರುವ "ತಟ್ಟು ಚಪ್ಪಾಳೆ ಪುಟ್ಟ ಮಗು" ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೆಲ್ಲ ಬಗೆ ಬಗೆಯ rhymes ಇದೆ ಅಂತ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಿಡಿ , ಪಾಲಕರಿಗೇ ಗೊತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಮಕ್ಕಳು ಕನ್ನಡ ಕಥೆ ಓದುವುದಿಲ್ಲ, ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತಗಳನ್ನೂ ಅವು ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿಕಲಿಯುತ್ತವೆ .

ಹೀಗೆ ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ, ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಭಾಷೆ ಸಾಯುತ್ತದೆ . ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭಾಷೆಗಳಿದ್ದವು, ಈಗ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ಪಾಕಿಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಉರ್ದು ಹೇರಿದ್ದರಿಂದ ಪಂಜಾಬಿಗಳು ಸಿಂಧಿಗಳ (ಅವರೇಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೂ ) ಭಾಷೆಗೆ ಅನುಕೂಲವೇ ಇಲ್ಲದ ಹಾಗಾಯಿತು. ಐರ್ಲೆಂಡ್ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಐರಿಷ್ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಹೇರಿಕೆ ತಿಂದು ಹಾಕಿದೆ . ಆಫ್ರಿಕಾದ ಎಷ್ಟೋ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಷು ನುಂಗಿ ನೀರು ಕುಡಿದಿದೆ. ಈಗ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಂತೆಯೇಮೆರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಸಂಸ್ಕೃತ, ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಗಳನ್ನು ಇವತ್ತು ಯಾರೂ ಆಡುಭಾಷೆಯಾಗಿ ಮಾತಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ . ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಪ್ರಾಕೃತ, ಪಾಳಿ ಭಾಷೆಗಳು ಸತ್ತೇ ಹೋಗಿವೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈಗ ಸುಮಾರು ನೂರಾತೊಂಬತ್ತು ಭಾಷೆಗಳು ಕೊನೆಯುಸಿರುಎಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಭಾಷೆಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, “ಕನ್ನಡ ಸೋಮವಾರ ಇತ್ತು, ಮಂಗಳವಾರ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಮಾಯ ಆಯಿತು” ಅನ್ನುವಂತೆ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವುಗಳದ್ದು ಏನಿದ್ದರೂ ನಿಧಾನಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟಿಷ್ಟೇ ಸಾಯುವ ಕರ್ಮ ! ಕನ್ನಡ ಇವತ್ತಿನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಸತ್ತಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅದಕ್ಕೆಒಂದು ಮಲೇರಿಯಾವಾದರೂ ಬಂದಿದೆ ಅನ್ನದೇ ವಿಧಿಯಿಲ್ಲ ! ಹೀಗಾಗಿ ಅದು ಇನ್ನೇನು ಸಾಯಲಿದೆ ಅಂದಾಗ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಬದಲು ಪ್ರತಿ ಸಲ ಜ್ವರ ಬಂದಾಗಲೂ ಮದ್ದು ಮಾಡುವುದು ಸುಸೂತ್ರ !

9. ನಮ್ಮ ದೇಶಕ್ಕೆ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಗೆ, ನಮ್ಮನ್ನು ಒಂದುಗೂಡಿಸಲಿಕ್ಕೆ ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ ಭಾಷೆ ಬೇಕು - ಕಳೆದ ಎಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದವರು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದವರ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧ ಸಾರಿದ್ದಾರೆಯೇ ? ಕೇರಳದವರಿಗೂ ಗುಜರಾತಿನವರಿಗೂ civil war ಆಗಿದೆಯೇ ? ನಾವು ತಕ್ಕ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದೇವಲ್ಲ ! ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ.ಬಡತನದಂತಹಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾಡಿವೆಯಲ್ಲದೆ, ರಾಷ್ಟ್ರ ಭಾಷೆ ಇಲ್ಲದ ಸಮಸ್ಯೆ ಹುಟ್ಟಿಯೇ ಇಲ್ಲ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಅನ್ನ ಇಲ್ಲ , ನೀರಿಲ್ಲ, ಉದ್ಯೋಗ ಇಲ್ಲ, ರಸ್ತೆಯಿಲ್ಲ, ವಿದ್ಯುತ್ ಇಲ್ಲ ಅಂದವರಿದ್ದಾರಲ್ಲದೆ ರಾಷ್ಟ್ರ ಭಾಷೆ ಇಲ್ಲ ಅಂದವರು ಹೆಚ್ಚಿಲ್ಲ. ಈಗಲೂ ಹಿಂದಿ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದವರು ಒಂದು ಐವತ್ತು ಅರುವತ್ತು ಕೋಟಿಯಷ್ಟು ಜನರಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಿಂದ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಆದಂತಿಲ್ಲ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಆಗುವಾಗ ಇಡೀ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹಿಂದೀ ಗೊತ್ತಿತ್ತೇ ? ಆದರೂ ಎಲ್ಲರೂ ಐಕಮತ್ಯದಿಂದಲೇ ಹೋರಾಡಿದರಲ್ಲ. ಗಾಂಧೀಜಿ ಮಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದರೆ ಅವರ ಭಾಷಣವನ್ನು ಒಬ್ಬರು ಸ್ಥಳೀಯರು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿಯೇ ಕನ್ನಡಕ್ಕೋ ತುಳುವಿಗೋ ಅನುವಾದ ಮಾಡಿಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು, ಮನಸ್ಸಿದ್ದರೆ ಮಾರ್ಗ, ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಯಾವ ಮಾರ್ಗವೂ ಏನೂ ಮಾಡಲಾರದು. If it ain't broke, don't fix it ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಇಲ್ಲದ ರೋಗಕ್ಕೆ ಮದ್ದು ಹುಡುಕ ಹೊರಟು ಇರುವ ಒಗ್ಗಟ್ಟನ್ನೂ ಮುರಿದಂತಾಗಲಿಲ್ಲವೇ ?

ಹಿಂದಿ ಹೇರಿಕೆ ಮತ್ತು ತುಳುವಿನ ಮೇಲೆ ಕನ್ನಡ ಹೇರಿಕೆ

ಹಿಂದಿ ಹೇರಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಲೆ ಚಿಟ್ಟು ಹಿಡಿಯುವಷ್ಟು ಚರ್ಚೆ ಆಗುತ್ತಿರುವುದು ಸಾಲದು ಎಂಬಂತೆ ಈಗ ತುಳುವಿನ ಮೇಲೆ ಕನ್ನಡ ಹೇರಿಕೆ
ಆಗುತ್ತಿದೆ ಅಂತಲೂ ಒಂದು ವಾದ ಶುರುವಾಗಿದೆಯಂತೆ , ಈ ಬಗ್ಗೆ ರಕ್ಷಿತ್ ಅವರ ಪೋಸ್ಟಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಾಕಿದ ಕಮೆಂಟು :

ತುಳುವಿನ ಮೇಲೆ ಕನ್ನಡದ ಹೇರಿಕೆ ಆಗಿದ್ದೇ ಆದರೆ ಅದು ಪ್ರಾಯಶಃ ಐದನೇ ಅಥವಾ ಆರನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ರಾಜರುಗಳಿಂದ ಆಗಿರಬೇಕು, ಅಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಅಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಬಂದದ್ದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿನ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನಕ್ಕೆ ಅಮ್ಮನಾಗಿ ತುಳು ಇದ್ದರೂ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನಾಗಿ ಕನ್ನಡ ತುಂಬ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಇತ್ತು.
ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯಿಂದ ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ: ಯಕ್ಷಗಾನ ಏನಿಲ್ಲವೆಂದರೂ ಎಂಟು ನೂರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದು, ಈ ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೊದಲಿನಿಂದಲೂ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಇತ್ತು (ತುಳು ಯಕ್ಷಗಾನಗಳು ಬಂದದ್ದು ಈ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ). ಒಂದು ಊರಿನ ಒಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಕಲೆ ಪರವೂರಿನ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆಯೇ ? ಈಗ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನೋ , ಪಂಜಾಬಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನೋ ಮಾಡುತ್ತಾರೆಯೇ ? ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಮಲಯಾಳಿ ನಾಟಕಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆಯೇ ? ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಡಿಯಾ ಭಾಷೆಯ ಭಾವಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಾರೆಯೇ ? ಕನ್ನಡ ಈ ನೆಲದ ಭಾಷೆ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಯಕ್ಷಗಾನದಂತಹ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಯಾಕಿರುತ್ತಿತ್ತು ? ಇದು ಯೋಚಿಸಬೇಕಾದ ವಿಚಾರ.

1840ರಲ್ಲಿ ಹರ್ಮನ್ ಮೊಗ್ಲಿಂಗ್ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಸಮಾಚಾರ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಮಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಶುರು ಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ‘ಮಂಗಳೂರು ಸಮಾಚಾರ’ ಅಂತ ಯಾಕೆ ಕರೆದ ? ಈಗ ತಿರುವನಂತಪುರದಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಬೆಂಗಾಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆಯೇ ? ಕನ್ನಡ ಈ ಊರಿನ ಭಾಷೆಯಾಗಿರದಿದ್ದರೆ ಇದು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ಆಗುವ ಎಷ್ಟೋ ಮೊದಲೇ ಬಂದ ಸಾಹಿತಿಗಳಾದ ಮಂಜೇಶ್ವರ ಗೋವಿಂದ ಪೈ , ಮುದ್ದಣ, ಪಂಜೆ ಮಂಗೇಶ ರಾಯರು ಇವರೆಲ್ಲ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿಯೇ ಬರೆದು, ಕನ್ನಡದ ಅಭಿಮಾನಿಗಳು ಅಂತಲೇ ಯಾಕೆ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದ್ದರು? ಈಗ ನಾವು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ "ಕನ್ನಡ ಕಸ್ತೂರಿ" ಎಂಬ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನೂ ಮೊದಲು ಮಾಡಿದ್ದು ತುಳುನಾಡಿನ ಮುದ್ದಣನೇ ("ಕನ್ನಡಂ ಕತ್ತುರಿಯಲ್ತೆ" ಅಂದರೆ ಕನ್ನಡವು ಕಸ್ತೂರಿಯಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದು ಮುದ್ದಣನ ಮಾತು), ಹೇರಲ್ಪಟ್ಟ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಹೀಗೆಲ್ಲ ಹೊಗಳುವುದುಂಟೆ ? ಅಷ್ಟೇಕೆ, ಹದಿನೈದನೇ ಶತಮಾನದ ಕವಿ ರತ್ನಾಕರವರ್ಣಿ ತುಳುವನಾದರೂ ಭರತೇಶ ವೈಭವವನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಯಾಕೆ ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ ? ಹೇಗೆ ನೋಡಿದರೂ ಇಲ್ಲಿನ ತುಳುವರಿಗೆ ತುಳುವಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರೀತಿಯೂ, ಕನ್ನಡದ ಬಗ್ಗೆ ಅಕ್ಕರೆಯೂ ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೇ ಇದ್ದದ್ದೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

ಕಳೆದ ಎಂಟುನೂರು-ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಿಂದಾದರೂ ಕನ್ನಡ ಈ ನೆಲದ ಭಾಷೆಯಾಗಿತ್ತು ಅಂತ ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟು ಸಾಕಲ್ಲ!