ವಂದೇ ಮಾತರಂ, ಒಂದು ಪದ್ಯ, ಐದು ಅನುವಾದಗಳು - ಒಂದು ಸಂವಾದ

ವಂದೇ ಮಾತರಂ! ಒಂದು ಪದ್ಯ, ಐದು ಅನುವಾದಗಳು! ಒಂದೇ ಭಾವವನ್ನು ೫ ಜನ, "ಇವಳ ಸೊಬಗನವಳು ತೊಟ್ಟು,ನೋಡ ಬಯಸಿದೆ; ಅವಳ ತೊಡಿಗೆ ಇವಳಿಗಿಟ್ಟು ಹಾಡ ಬಯಸಿದೆ" ಎಂಬಂತೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ನುಡಿಗಳ ಉಡಿಗೆಗಳನ್ನು ಉಡಿಸಿ ನಡೆಸಿದ್ದನ್ನು ನೋಡುವ, ಅದರ ಒನಪು ಒಯ್ಯಾರಗಳು ಬದಲಾಗುವುದನ್ನು ಕಾಣುವ ಸುಖಕ್ಕಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಅವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಮೂಲವನ್ನು ಕಮೆಂಟಿನಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ
ಮೊದಲ ಅನುವಾದ ಶಿಕಾರಿಪುರ ಹರಿಹರೇಶ್ವರ ಅವರದ್ದು. ಬಹುಶ್ರುತರು ಅಂತ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ್ದ, ಅಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಕೂತು ಕನ್ನಡದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದ ಪಂಡಿತರಿವರು. ಮೂಲದ ಯಥಾವತ್ ಅನುವಾದ ಇವರದು:
ಒಳ್ಳೆ ನೀರುಳ್ಳವಳೇ,
ಒಳ್ಳೇ ಹಣ್ಣುಳ್ಳವಳೇ,
ಮಲಯ ಮಾರುತದಿಂದ ತುಂಬ ತಂಪುಗೊಂಡವಳೇ,
ಬಳ್ಳಿ ಗಿಡಮರಗಳಿಂ ಕಪ್ಪು ಕಪ್ಪಾದವಳೇ-
ಓ ತಾಯಿ, ಭಾರತಿಯೆ, ನಿನಗೆ ನಮನ!
ಅಚ್ಚ ಬೆಳದಿಂಗಳು ಬಿದ್ದು
ನೀ ಪುಲಕಗೊಂಡಿರುವೆ ಇರುಳಿನಲ್ಲಿ ;
ಶೋಭಿಸುತ್ತಿಹೆ ನೀನು
ಮರಗಿಡದ ಎದೆಯಿಂದ ಹೂವುಗಳು ಅರಳಿ;
ಒಳ್ಳೆ ನಗೆಯುಳ್ಳವಳೇ,
ಸವಿ ಮಾತನಾಡುವಳೇ,
ಎಲ್ಲಾ ಸುಖ ನೀಡುತ್ತ,
ಕೇಳಿದ್ದ ಕೊಡುವವಳೇ-
ಓ ತಾಯೆ, ಭಾರತಿಯೇ, ನಿನಗೆ ನಮನ

ಎರಡನೆಯದ್ದು ಅರಬಿಂದೋ ಅವರದ್ದು. ಕೀಟ್ಸ್,ಷೆಲ್ಲಿ ಮುಂತಾದವರನ್ನು ನೆನಪಿಸುವ, ಮೂಲದ ಪ್ರೇರಣೆ ಇರುವ ಪ್ರತಿಸೃಷ್ಟಿ ಅನ್ನಬಹುದಾದ ಅನುವಾದ:
Mother, I bow to thee!
Rich with thy hurrying streams,
bright with orchard gleams,
Cool with thy winds of delight,
Dark fields waving Mother of might,
Mother free.
Glory of moonlight dreams,
Over thy branches and lordly streams,
Clad in thy blossoming trees,
Mother, giver of ease
Laughing low and sweet!
Mother I kiss thy feet,
Speaker sweet and low!
Mother, to thee I bow.

ಮೂರನೆಯದ್ದು Keshab Bhattarai ಅನ್ನುವವರದ್ದು, ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಇರುವಂತೆಯೇ ಮರುಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡುವ ರೀತಿ ಇವರದ್ದು :
Salutations (to you), oh Mother!
(You are blessed with) Richness in water
resources, plenty of fruits (and forest
resources), flushed with cool air breezing
from Malaya mountains;
Green with rice plants o ! our motherland
Salutations (to you), oh Mother!
Where nights are made joyous by sparkling light
very beautiful by buds-flowers- and rows of trees
Always looking pleasant, sweet speaking
giver of happiness and riches
o! our motherland!
Salutations (to you), oh Mother!

ಇನ್ನೊಂದು ಅನುವಾದ ಮಂಜುನಾಥ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ಅವರದ್ದು. ಭಾಷೆ, ವ್ಯಾಕರಣ, ಹಳಗನ್ನಡ ಮುಂತಾದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ದುಷ್ಟ ನಿರ್ಮಲವೂ, ಅಕ್ಲಿಷ್ಟ ಸುಂದರವೂ ಆದ ಶೈಲಿ ಯಲ್ಲಿ ಫೇಸ್ಬುಕ್ಕಿನ ಗ್ರೂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತ ಬಂದಿರುವ ವಿದ್ವಾಂಸರಿವರು. ಸಣ್ಣ ಪುಟ್ಟ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಂದಿರುವ ಅಚ್ಚಗನ್ನಡದ ಅನುವಾದ ಇದು, ಅರಬಿಂದೋ ಅವರಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹತ್ತಿರ ಇದೆನ್ನಬಹುದು:

ತಾಯೇ ಬಾಗುವೆ
ಸವಿನೀರ್, ತನಿವಣ್, ತಂಬೆಲರೀವಳೇ
ಸಿರಿಹಸಿರವಳೇ, ಬಾಗುವೆ
ತಾಯೇ ಬಾಗುವೆ...

ಮುಂಜಾವದ ಬಿಳಿ ಸೋನೆಯ ಚುಮಚುಮವೇ
ಅರಳಿ ನಗುವ ಹೂ ಮರಗಳ ಗಮಗಮವೇ
ಮೆಲುನಗೆಯೇ, ನಲ್ನುಡಿಗಾತಿಯೇ
ಸೊಗವೀವಳೆ ವರವೀವಳೇ
ತಾಯೇ ಬಾಗುವೆ...

ಅರಬಿಂದೋ ಅವರ ಸಾಲಿಗೆ ಸೇರಬಹುದಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಅನುವಾದ ರಂಜಿತ್ ಭಿಡೆ ಅವರದ್ದು :
ಹರಿವ ತಿಳಿ ಜಲವಾಗಿ ಬಿರಿವ ಸಿಹಿ ಫಲವಾಗಿ
ಗಿರಿಪಂಕ್ತಿಯಲಿ ಸುಳಿವ ತಂಗಾಳಿಯಾಗಿ
ತರುಲತೆಗಳಲಿ ತುಂಬಿರುವ ಹಚ್ಚಹಸಿರಾಗಿ
ಚಿರಕಾಲ ಜನಮನದಿ ಭಾವೈಕ್ಯವಾಗಿ
ನೆಲೆಸಿರುವ ಓ ತಾಯೇ ಭಾರತಿ,
ನಿನಗಿದೋ ವಂದನೆಗಳಾರತಿ
ಬಿಳಿಯ ಬೆಳದಿಂಗಳಲಿ ಹೊಳೆವಂತೆ ಬೆಳೆದಿರುಳು,
ಇಬ್ಬನಿಯನಿಳಿಸಿರಿಸಿ ನಲಿವಂತೆ ಹೂಪಕಳೆ,
ಎಳೆ ಹಸುಳೆ ನಗುವಂತೆ, ತಿಳಿಯಾದ ಮಾತುಗಳ
ಮಳೆಯಂತೆ, ಹರುಷವನು ಹಂಚುತಿರುವವಳೇ
ನೀನೆ ಸುಖದಾಯಿ ವರದಾಯಿ
ನಮನಗಳನೊಪ್ಪಿಸಿಕೊ ತಾಯಿ

ಸಂವಾದ 

ಭಾಸ್ಕರ ನರಸಿಂಹಯ್ಯ:  ಮಂಜುನಾಥ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ಅವರೇ ನಿಮ್ಮ ರಚನೆ ಸುಂದರವಾಗಿದೆ.
ಸುಜಲ, ಸುಫಲ ವೆಂಬುದು 'ಹೇರಳ' ಎಂಬ ಅರ್ಥ ಹೊಂದಿದಂತಿದೆ; ಅಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ 'ಸವಿನೀರ್', 'ತನಿವಣ್' ಪದಗಳು ಬದಲಾದರೆ ನಿಮ್ಮ ಅನುವಾದ ನನ್ನ ತಿಳಿವಿನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮೂಲದ ಓಘವನ್ನು, Brevity ಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಅರವಿಂದರ ಅನುವಾದದಷ್ಟೇ ಸುಂದರ ಮೋಹಕ.
'ಶಾಮಲ' ವನ್ನು Dark ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸದೆ 'ಸಿರಿಹಸಿರು' ದಟ್ಟ ಎಂಬ ಅರ್ಥ ಬರುವಂತೆ ಅನುವಾದಿಸಿ ಮೂಲ ಆಶಯವನ್ನು ಉಳಿಸಿದ್ದೀರಿ.
'ತಂಬೆಲರು' ಪದವು ಸುಂದರ ಆಯ್ಕೆ.
ಮಂಜುನಾಥ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ : ಧನ್ಯವಾದಗಳು. ಭಾಷಾಂತರದ ಮಿತಿಯೇ ಇದು. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸು ಉಪಸರ್ಗಕ್ಕೆ ಬಹುವಿಶಾಲ ಅರ್ಥವಿದೆ. ಆದರೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಾಗಲೀ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಾಗಲೀ ಅಷ್ಟು ವಿಶಾಲ ಅರ್ಥ ಸೂಚಿಸುವ ಒಂದು ಉಪಸರ್ಗವೋ ಪದವೋ ಸಿಗುವುದು ದುಸ್ತರ. ಸು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಅಷ್ಟೇ ವಿಶಾಲವಾದ ತಟಸ್ಥವಾದ ಒಳ್ಳೆಯ good ಎಂಬ ವಿಶೇಷಣಗಳು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಇವೆಯಾದರೂ, ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವು ತೀರ ಸಪ್ಪೆ, ಏನೂ ಹೇಳಿದಂತಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಒಳ್ನೀರ್ ಒಳ್ವಣ್ ಎಂಬ ಅನುವಾದ ಮೂಲದ ನಾದವನ್ನು ಹಿಡಿಯದೇ ಕಿವಿಗೆ ಕಟುವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸುಜಲಾಂ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಸುಫಲಾಂ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಸು ಸೂಚಿಸುವ ಮುಖ್ಯ ಆಯಾಮವನ್ನಷ್ಟೇ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅನುವಾದವು ತೃಪ್ತಿಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನೀರಿನ ’ಒಳ್ಳೆಯ’ತನದ ಮುಖ್ಯಾಂಶ ಯಾವುದು? ಸವಿ. ಹಣ್ಣಿನ ’ಒಳ್ಳೆಯ’ತನದ ಮುಖ್ಯಾಂಶ ಯಾವುದು? ತನಿಪು - ತಾಜಾತನ, ರುಚಿ. ಹೀಗಾಗಿ ಸವಿನೀರ್ ತನಿವಣ್ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಬೇಕಾಗಿದ್ದು.

ಅರವಿಂದರಂಥವರೂ ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲೆಯನ್ನು dark fields ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದು ಅಚ್ಚರಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಜೊತೆಗೆ, ಜಲ, ಫಲ, ಮಲಯಜಶೀತಲತೆ, ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲತೆ ಇವೆಲ್ಲಾ ಆ ತಾಯಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಭಾಗಗಳೇ ಎಂಬ ಜೀವಂತ ಚಿತ್ರಣವು ಮೂಲದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ಅರವಿಂದರ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಅವೆಲ್ಲಾ hurrying streams, orchard gleams, winds of delight, dark fields ಮೊದಲಾಗಿ ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿ ಬಂದಿವೆ - ಅದು ಮೂಲದ ಆಶಯವಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೇ, ಸು ಎಂಬುದನ್ನು hurrying ಎಂದೂ gleam ಎಂದೂ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಹರಿವಾಗಲೀ ಹೊಳಪಾಗಲಿ ನೀರು ಹಣ್ಣುಗಳ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಮಾರುತಗಳಲ್ಲಿ ಮಲಯಮಾರುತಕ್ಕೆ ಬಹಳ ವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಸಮುದ್ರದ ಮೇಲಿನಿಂದಲೂ ತಂಗಾಳಿ ಬೀಸಬಹುದು, ಅದು delightಅನ್ನು ಸಹಾ ತರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಮಲಯಮಾರುತ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಯೇ ನಮೂದಿಸಬೇಕಾದ್ದು. Cool with winds of delights ಎನ್ನುವಲ್ಲಿ ಮಲಯಮಾರುತದ ಸುಗಂಧ ಶೀತಲತೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ. ಶರತ್ ಸೇರಾಜೆಯವರು ಹೇಳುವಂತೆ, ಇದು ಮೂಲದ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರತಿಸೃಷ್ಟಿಯಿರಬಹುದು, ಅನುವಾದ/ಭಾವಾನುವಾದವೆನ್ನಲಾಗದು.

ಸುಮ್ಮನೇ ಕುತೂಹಲಕ್ಕಾಗಿ ಇದೊಂದು ಪ್ರಯತ್ನ, ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ. ಆದರೆ ಇದು ಮೂಲದ brevityಗೆ ಎಷ್ಟುಮಾತ್ರವೂ ಹತ್ತಿರವಲ್ಲ, ಪ್ರಾಸಪದಗಳೂ perfectಆಗಿ ಪ್ರಾಸಪದಗಳಲ್ಲ, ಆದರೂ ಮೂಲದ ಭಾವವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಹಿಡಿದಿಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವಿದು

To thee I bow, O mother

Rich with sweet streams, fruits so fresh,
And cool with fragrant mountain breeze,
And green, O mother, so rich and lush
To thee I bow, O mother

O thou, with nights tingled by moonlight bright
Adorned with woods blooming,
With those soft smiles and words so sweet
Comforting with bounties

To thee I bow, O mother

ಶರತ್ ಸೇರಾಜೆ : ನಾನು ಇಂತಹಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳ ಚರ್ಚೆಗಾಗಿಯೇ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೆ !

ಭಾಷಾಂತರದ ಮಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೇಳಬಹುದು. ಕನ್ನಡದಂತಹಾ ಭಾಷೆಯ ಪದಗಳನ್ನು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಾಹಿತಿಗಳು ಬಳಸಿ ಬಳಸಿ, ಅವೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರುತಿ ಮಾಡಿಟ್ಟ ವೀಣೆಯಂತಾಗಿರುತ್ತವೆ ಅಂತ ಶತಾವಧಾನಿ ಗಣೇಶರು ಒಂದು ಸಲ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ವಿಕ್ರಮೋರ್ವಶೀಯವನ್ನು The King and the Nymph ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಿದರೆ ನಮಗೆ ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದು, ಊರ್ವಶಿ ಪುರೂರವರ ಕಥೆ ಓದಿದವರಿಗೆ, ಯಕ್ಷಗಾನದ ಊರ್ವಶಿಯನ್ನು ನೋಡಿದವರಿಗೆ, "ಇವಳೊಳ್ಳೆ ರಂಭೆ ಊರ್ವಶಿಯರನ್ನು ಮೀರಿಸುವಂತಿದ್ದಾಳೆ" ಎಂಬ ತರದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದವರಿಗೆ ಊರ್ವಶಿಯನ್ನು Nymph ಅಂದರೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದು. ಇನ್ನು "ವಿಕ್ರಮ" ಅನ್ನುವ ಪದಕ್ಕಿರುವ ಫೋರ್ಸ್ ಕಿಂಗ್ ಅನ್ನುವ ಸಪ್ಪೆ ಶಬ್ದಕ್ಕೆಲ್ಲಿದೆ ಅನ್ನಿಸಬಹುದು.

ಅಡಿಗರ ಭೂತ ಪದ್ಯವನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಭೂತ ಅಂತ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು Ghosts and pasts ಅಂತ ಅಷ್ಟುದ್ದ ಮಾಡಿ ಹೇಳಿದರೆ ಸ್ವಾರಸ್ಯ ಕೆಡಬಹುದು, ಇನ್ನು ಭೂತಾರಾಧನೆಯಿರುವ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದವರಿಗೆ ಭೂತ ಎಂಬ ಪದವು ಬೇರೆ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ಉದ್ದೀಪಿಸಬಹುದು. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ winds of delightನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕದ delight ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ತೆಂಕಣಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗಬಹುದು (ಕನ್ನಡಿಗರಲ್ಲೂ ಪಂಜೆ ಮಂಗೇಶರಾಯರ ತೆಂಕಣಗಾಳಿಯ ಆರ್ಭಟವನ್ನು ಸವಿದವರಿಗೆ ಆ ಗಾಳಿಯು ಬೀಸುವ ರೀತಿ ಇನ್ನೊಂದು ತರ ಕಾಣಬಹುದು, ಪಂಪನ ತೆಂಕಣಗಾಳಿ ಸೋಂಕಿದವರಿಗೆ ಅದು ಮಲಯಾಮಾರುತದಷ್ಟೇ ತಂಪೆನ್ನಿಸಬಹುದು). ಮಂಜುನಾಥರ ಪದ್ಯದ "ತನಿವಣ್ಣು" ಮನೋರಮೆಯು ಮುದ್ದಣನಿಗೆ ತನಿವಣ್ಣನ್ನು ತಿನಲಿತ್ತು, ಕೆನೆವಾಲಂ ಕುಡಿವೊಡಿತ್ತು ಉಪಚರಿಸಿದ್ದನ್ನು ನೆನಪಿಸಿತು. ಈ ನೆನಪು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಬರಲಾರದು, ಹಾಗಾಗಿ ತನಿವಣ್ಣನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಇಂಗ್ಲೀಷಿಗೆ ತಂದರೆ ಆ ರುಚಿ ಬಂದೀತೆಂದು ಹೇಳಲಾಗದು. ತಂಬೆಲರೂ ಹಾಗೆಯೇ.

ಸುಜಲಾಂ,ಸುಫಲಾಂ,ಮಲಯಜ,ಶೀತಲಾಂ ಎಂಬಲ್ಲೆಲ್ಲ ಲಕಾರದ ಅನುಪ್ರಾಸವಿದೆ, ಅದೂ ಭಾಷಾಂತರದಲ್ಲಿ ಬರಲಾರದು. ಇನ್ನು ಸುಜಲಾಂ,ಸುಫಲಾಂ,ಶೀತಲಾಂ
,ಶಾಮಲಾಂ,ಮಾತರಂ,ಯಾಮಿನೀಂ,ಭಾಷಿಣೀಂ,ಸುಖದಾಂ,ವರದಾಂ ಮುಂತಾದ ಪದಗಳ ವರ್ಣಸಂಯೋಜನೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಮ್ಮಿ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಇರುವುದರಿಂದ ಒಂದು ರೀತಿಯ ನಾದ, musicality ಬಂದಿದೆ (ಸುಹಾಸಿನೀಂ ಎಂಬಲ್ಲೂ "ಸು" ಎಂಬ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ತೇಲಿಸಿ, ಅದನ್ನು "ಹಾಸಿನೀಂ" ಎಂಬಂತೆ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ). ಸರಿಯಾಗಿ ಛಂದಸ್ಸಿನ ನಿಯಮಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಮಾತ್ರೆಗಳ ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡಿದರೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇರಬಹುದಾದರೂ, ಹಾಡುವಾಗ ಕಿವಿಗೆ ಇವುಗಳೆಲ್ಲ ಒಂದು ರೀತಿ ಸಮರೂಪದ ಪದಗಳಂತೆ ಕೇಳಿಸುತ್ತವೆ, ಈ ಪದಗಳಲ್ಲಿನ ದೀರ್ಘಗಳೂ ಹಾಡುವವರಿಗೆ ಎಳೆದೆಳೆದು ಗಾಯನಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಒಳ್ಳೆಯ ಅವಕಾಶ ಕೊಡುವಂತಿವೆ ! ಇವೆಲ್ಲ ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ಬರಬೇಕೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಲಾಗದು.

ಇನ್ನು ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲೆಯನ್ನು dark fields ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ನನಗನ್ನಿಸಿದ್ದು ಹೀಗೆ: ಇಲ್ಲಿ (ಮೂಲದಲ್ಲಿ)ಬಂಗಾಳ = ಭಾರತಮಾತೆ = ದುರ್ಗಾದೇವಿ(ಮೂಲದಲ್ಲಿ) = ಪ್ರಕೃತಿಮಾತೆ ಎಂಬಂತೆ ಸಂಯೋಜನೆ ಇದೆ. ಸುಹಾಸಿನೀಂ ಸುಮಧುರ ಭಾಷಿಣೀಂ ಎಂಬುವೆಲ್ಲ ದುರ್ಗೆಯ ಗುಣಗಳು ಎಂಬಂತೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅವಳ ಗುಣಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವಂತೆ ಪ್ರಕೃತಿವರ್ಣನೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಶ್ಯಾಮಲೆ ಎಂಬುದು ದುರ್ಗೆಯ ಬಣ್ಣ ಎಂಬುದೇ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಅರ್ಥ. ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೆ ಈ ಸಾಲುಗಳು ಬರುತ್ತವೆ :
ವಂದೇ ಮಾತರಂ
ಶ್ಯಾಮಲಾಂ ಸರಲಾಂ
ಸುಸ್ಮಿತಾಂ ಭೂಷಿತಾಂ
ಧರಣೀಮ್ ಭರಣೀಮ್ (धरणीं भरणीं ಎಂಬುದನ್ನು ಹೀಗೆ ಟೈಪ್ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ)
ಮಾತರಂ

ಇಲ್ಲಿ "ಸಸ್ಯ" ಎಂಬ ಪದವಿಲ್ಲದೆ ಶ್ಯಾಮಲಾಂ ಎಂಬ ಪದ ಮಾತ್ರ ಬಂದಿದೆ, ಇದು ದುರ್ಗೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಹೇಳಿರುವ ಸಾಲುಗಳಾದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ಶ್ಯಾಮಲ ಎಂಬುದು ಅವಳ ಬಣ್ಣವೇ ಆಗಿರಬೇಕು. ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಶ್ಯಾಮ ಎನ್ನುವುದು, ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಶ್ಯಾಮಲವರ್ಣದವನೆಂದು ಹೇಳುವುದು, ಪಂಪ ಕವಿ ತನ್ನನ್ನು 'ಕದಳೀಗರ್ಭ ಶ್ಯಾಮಂ' ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಇವನ್ನೆಲ್ಲ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆದರೆ ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲ ಎಂದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಹಸುರಿದ್ದರೇ ಉಚಿತ (ಇಲ್ಲಿ ಬಂಕಿಮಚಂದ್ರರು ತೂಕಡಿಸಿರಬಹುದೇ?), Dark Forest ಅನ್ನುವಂತೆ ಕಾಡನ್ನು ಬೇಕಾದರೆ dark ಅನ್ನಬಹುದು, ಮರದ ಕಾಂಡ/ತೊಗಟೆಗಳನ್ನು ಬೇಕಾದರೆ dark ಅನ್ನಬಹುದು, ಆದರೆ ಸಸ್ಯಸಂಪತ್ತನ್ನು ಹೇಳುವಾಗ ಹಸುರನ್ನೇ ಎತ್ತಿ ಆಡುವುದು ರೂಢಿ, ಇನ್ನು Dark fields ಎಂದರೆ ಹೇಗೋ !
ಇಲ್ಲೂ ಒಂದು ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ Dark Forest ಅನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಸಂವಾದಿಯಾದ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಇರಬಹುದಾದರೂ ಅವು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ, ನಮ್ಮದು ಏನಿದ್ದರೂ ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡು, ಅದು ದಟ್ಟವಾಗಿರುವುದೇ ಅದರ darkness ಇಗೆ ಕಾರಣ ಎಂದು ಲಕ್ಷಣಾರ್ಥವನ್ನು ಬೇಕಾದರೆ ಹೇಳಬಹುದು !

ಮಂಜುನಾಥ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ : "ತನಿವಣ್ಣು" ಮನೋರಮೆಯು ಮುದ್ದಣನಿಗೆ ತನಿವಣ್ಣನ್ನು ತಿನಲಿತ್ತು, ಕೆನೆವಾಲಂ ಕುಡಿವೊಡಿತ್ತು ಉಪಚರಿಸಿದ್ದನ್ನು ನೆನಪಿಸಿತು. ಈ ನೆನಪು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಬರಲಾರದು, ಹಾಗಾಗಿ ತನಿವಣ್ಣನ್ನು ಹಾಗೆಯೇ ಇಂಗ್ಲೀಷಿಗೆ ತಂದರೆ ಆ ರುಚಿ ಬಂದೀತೆಂದು ಹೇಳಲಾಗದು. ತಂಬೆಲರೂ ಹಾಗೆಯೇ - ಈ ಮಾತಿನ ಮೂಲಕ ಅನುವಾದದ ಮೂಲಭೂತಸಮಸ್ಯೆಯೊಂದನ್ನು ತಾವು ಎತ್ತಿದಿರಿ. ನಿಜ. ಅನುವಾದವೊಂದು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಬೇಕಾದರೆ ಅಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ಒಂದು ನಿಘಂಟು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಆ ಪದ್ಯವೋ ಗದ್ಯವೋ ಹುಟ್ಟಿದ ನೆಲದ ಇಡೀ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಅದರಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪದವೊಂದನ್ನು ಅದರೆಲ್ಲ ಸ್ಮೃತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಭಾಷೆಗೆ ತರುವುದು ನಿಜವಾದ ಸವಾಲು - ಎಷ್ಟೋ ಬಾರಿ ಅಸಾಧ್ಯವಾದ ಸವಾಲು. ನೀವು ಅನುವಾದಿಸುವ ಪದವು ಅನುವಾದದಲ್ಲಿ ತೀರ ವಿವರಣಾತ್ಮಕವಾಗಬಾರದು, ಹಾಗೆಂದು ಪದವನ್ನು ಹಾಗೆಹಾಗೇ ಹಾಕಿ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಅಡಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದರೂ ಪದ್ಯದ ಮೈಯಂತೂ ಕೆಟ್ಟೇ ಕೆಡುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ನಾದ, ಲಯ ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಂದಿಲ್ಲೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೇಗೆಂದರೆ, ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಮೃದಂಗ ನುಡಿಸಿದಂತೆ. ರಾಗದಲ್ಲಿ, ಸ್ವರವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವುದೆಲ್ಲ ಮೃದಂಗದಲ್ಲಿ ಬರಲಾರದು, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಮೂಲತಃ ಸ್ವರವಾದ್ಯವಲ್ಲ. ಆದರೆ ರಾಗದ ಭಾವಮುದ್ರೆಯನ್ನು ಮೃದಂಗವು ಅದರದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಬಲ್ಲುದು. ಹೀಗೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಮೃದಂಗವಾದಕನಿಗೆ, ಆ ರಾಗದ ಭಾವಮುದ್ರೆಯನ್ನು ಹಿಡಿಯುವಷ್ಟು ಸಂಗೀತದ ’ಅರಿವು’ ಇರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಗರೀಸನಿದ ರಿಸಾನಿದಪ ಗಾಮಾದಾ" ಎನ್ನುವುದನ್ನು "ತದೀಂತಕಿಟ ತಧೀಂತಕಿಟ ತತ್ತಜ್ಝಂ" ಎಂದು ’ಅನುವಾದಿಸಿ’ದಷ್ಟು ಸರಳವೂ ಇರಬಹುದು, ಅಥವಾ ವಿವರಣೆಗೆ ದಕ್ಕದಷ್ಟು ಕ್ಲಿಷ್ಟವೂ ಇರಬಹುದು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕೇಳುಗನಿಗೆ ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ’ಮೇಳ’ ಇದೆಯೆನ್ನಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕೇಳುಗನ ಕೇಳ್ಮೆಯ ಸಂಸ್ಕಾರದ್ದೂ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಸುಫಲ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ತನಿವಣ್ಣೇ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ, ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಇನಿವಣ್ಣೂ ಆಗಬಹುದು, ಸವಿವಣ್ಣೂ ಆಗಬಹುದು; ಸವಿನೀರು ಸಿಹಿನೀರಾಗಬಹುದು. ಅವೇ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ good fruit, tasty fruit, sweet fruit ಏನಾದರೂ ಆಗಬಹುದು, ಅಥವಾ ಸಂದರ್ಭವು ಬಲಗೊಟ್ಟರೆ ಕೇವಲ fruit ಎಂಬ ಶಬ್ದವೇ ಇವೆಲ್ಲ ಅರ್ಥವನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿಕೊಡಲೂ ಬಹುದು.

ಇದೇ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ಯಾಮಲ ಶಬ್ದವನ್ನೂ ವಿವರಿಸಬಹುದು. ದುರ್ಗೆಯ ಬಣ್ಣ ಕಪ್ಪು (ಕಪ್ಪೆಂದರೆ ಕಪ್ಪಲ್ಲ, ಇರಲಿ). ಅದಕ್ಕೆ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿ ಪ್ರಕೃತಿವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲಾ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ. ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲಾ ಎನ್ನುವುದು ಬಂಕಿಮಚಂದ್ರರದ್ದೇ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲ. ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲಾ ಎನ್ನುವ ಪದವು ಸಸ್ಯಸಿರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದವಳು ಎಂಬ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪದವೇ. ಆದರೆ ಶ್ಯಾಮಲಾ ಎಂಬ ಪದ ಎಂಥದ್ದೆಂದರೆ, ನಾನು ಈ ಹಿಂದೆ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ವಸ್ತು ವರ್ಣಗಳೊಡನೆ ಇದು ವಿವಿಧ ಅರ್ಥಚ್ಛಾಯೆಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪಂಪನ ಕದಳೀಗರ್ಭಶ್ಯಾಮ ಒಳ್ಳೆಯ ಉದಾಹರಣೆ. ಇಲ್ಲಿ ಶ್ಯಾಮ ಕಪ್ಪಲ್ಲ, ಹಸಿರೂ ಅಲ್ಲ, ಬಾಳೆಯ ಮೋತೆ ಕುಡಿಯೊಡುವಲ್ಲಿ ಕೆಂಗಪ್ಪಿನ ನಡುವೆ ಮೂಡುವ ನಸುಗೆಂಪು. ಇದನ್ನು ಹೇಗೆ ವರ್ಣಿಸುತ್ತೀರಿ? ಶ್ಯಾಮ ಎಂಬ ಒಂದೇ ಪದ ಇದನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಡಲಾರದು, ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅದು "ಕದಳೀಗರ್ಭಶ್ಯಾಮ" ಆಗಬೇಕಾಯಿತು. ಕದಳೀಗರ್ಭಶ್ಯಾಮ, ನೀಲಮೇಘಶ್ಯಾಮ, ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮ, ಕೇವಲ ಶ್ಯಾಮ, ಇವೆಲ್ಲಾ ಕಪ್ಪೇ ಅಲ್ಲ, ನಸುಗಪ್ಪಿನ ಅಂಶ ಹೊಂದಿದ ಬೇರೆಬೇರೆ ಬಣ್ಣಗಳು - ಎಂದರೆ, ಆಯಾ ಬಣ್ಣಗಳಿಗೆ ತುಸು ದಟ್ಟತನವನ್ನು ನೀಡುವಂಥವು. ಹೋಗಲಿ, ದಟ್ಟ ಎಂಬುದನ್ನಾದರೂ ಸರಳವಾಗಿ dark ಎನ್ನಬಹುದೇ? ದಟ್ಟದಂತೆಯೇ dark ಕೂಡ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬಳಸಿ ದಕ್ಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಪದವಲ್ಲ, ಅದನ್ನು ಇನ್ನೊಂದರ ಜೊತೆ ಬಳಸಿದರೆ ಬೇರೆಯೇ ಅರ್ಥ ಕೊಡುವಂಥದು. ಇನ್ನು ಅರವಿಂದರು ಸಸ್ಯಶ್ಯಾಮಲೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು dark fields ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಈ fields ಎನ್ನುವ ಪದ, ಸಸ್ಯರಾಜಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಯಲು, ಬೆಟ್ಟ, ಗುಡ್ಡ ಕಾಡು ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಂದಿನಿತೂ ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಶ್ಯಾಮಲೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವಿಧಾರ್ಥಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಸೌಲಭ್ಯ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಸಿಗದಿರುವಾಗ, ಅದನ್ನು ಆಯಾ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅನುವಾದಿಸುವುದು ಯುಕ್ತ ಮಾರ್ಗ ಎಂದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡುವಾಗ ಆಯಾ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅನುವಾದಕನ ಕೆಲಸ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
ಈ ವಿಷಯವಾಗಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಪದಪ್ರಯೋಗಗಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಮಂಜುನಾಥರು ಇಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ: https://nannabaraha.blogspot.com/2018/09/blog-post.html

ಅದಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ :

"ಮುಗುಳ್ನಗೆಗೂ ನಗುವುದಕ್ಕೂ (smile and laughter) ಅಜಗಜಾಂತರ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. Laughing low ಎನ್ನುವುದು ಅಪಹಾಸ್ಯದ ಮುಸಿನಗೆಯಾಗಬಲ್ಲುದೇ ವಿನಾ ಮುಗುಳ್ನಗೆಯಾಗಲಾರದು. ಮತ್ತು Laughing low and sweet ಎನ್ನುವುದು ಕಪಟದ ನಗೆಯಲ್ಲದೇ ಬೇರೊಂದಾಗಲಾರದು."
ಎಂಬ ಅರೋಬಿಂದೋ ಅವರ ಅನುವಾದದ ಬಗೆಗಿನ ಮಂಜುನಾಥರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ನನಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮೊದಲಿಗೆ smile and laughter ಗಳಿಗೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ ಎಂಬ ನಿಮ್ಮ ಮಾತು ಸರಿಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ laugh ಅನ್ನುವುದನ್ನು qualify ಮಾಡಲಿಕ್ಕೆಂದೇ low ಎಂಬ ಪದ ಬಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ low ಎಂಬ ಪದ flat adverb ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ, ಈಗ ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಪದ.

ನಮ್ಮ "ಮುಗುಳ್ನಗೆ"ಯೂ ಹಾಗೆಯೇ ತಾನೇ. ಇಲ್ಲೂ "ನಗೆ" ಎಂಬುದನ್ನು "ಮುಗುಳು" ಎಂಬ ಪದ qualify ಮಾಡಿದೆ. ಮುಗುಳು = ಮೊಗ್ಗು. ಆದ್ದರಿಂದ, ಮೊಗ್ಗು ಅರಳಿದಂತೆ ನಗು = ಮುಗುಳ್ನಗು. ಅಲ್ಲವೇ ? ಮುಗುಳ್ನಗೆಯ ನಗೆಯಂತೆಯೇ Laughing low ಎಂಬಲ್ಲಿನ laugh. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ, ಹಸಿತ,ವಿಹಸಿತ ,ಉಪಹಸಿತ,ಅತಿಹಸಿತ ಅಂತೆಲ್ಲ ನಗೆಯ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರಲ್ಲ, ಇವುಗಳಲ್ಲಿನ ಹಸಿತ(Gentle laughter) ಮತ್ತು ವಿಹಸಿತ(Gentle open laughter) ಎಂಬ ಪದಗಳಿಗೆ ಹತ್ತಿರದ ಅರ್ಥವನ್ನು Laughing low ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ Laughing low is not the same as laughing. Laughing low = ಮೆಲುನಗೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ ಸಾಕು.

ಹೀಗಿದ್ದರೂ Laughing low ಎಂಬುದು ಭಾವದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ಅನುವಾದವಲ್ಲ ಎಂಬಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ನನಗೂ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೇ, ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಮಿತ ಅಥವಾ charming smile ಎಂಬ ಭಾವವೇ ಬರಬೇಕಾದ್ದು. ಇಲ್ಲಿ ಅನುವಾದ ಮಾಡುವಾಗ ಕಷ್ಟವಾಗುವುದು ಏನೆಂದರ soft ,sweet,charming ಮುಂತಾದ ಪದಗಳು ಬಳಸಿ ಬಳಸಿ ಸವಕಲಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವು (ಅರ್ಥದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸರಿಯಾದರೂ) ವಿಶೇಷ ಭಾವಗಳನ್ನು ಉದ್ದೀಪಿಸುವುದು ಕಷ್ಟ. ಇಂತಲ್ಲಿ soft ,sweet,charming ಮುಂತಾದ ಭಾವಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುವಂತೆ ಯಾವುದಾದರೂ ರೂಪಕವನ್ನು ಬಳಸಿ ಈ ಕಷ್ಟದಿಂದ ಪಾರಾಗಬಹುದು. ಅಥವಾ ಇಂತಹಾ ನಗೆಯ sweetness ಅನ್ನು ಹೇಳಬೇಕಾದಾಗ Wordsworth,Coleridge,Shelley,Blake, Keats ಮುಂತಾದವರು ಅಂತದ್ದನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆಂದು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು (ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಇದ್ದರೆ, ಅವು ಪಕ್ಕನೆ ನೆನಪಾದರೆ ! )

ಮೇಲೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಹೇಳಿದ ಮಾತನ್ನೇ speaker sweet and low ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಹೇಳಬಹುದು. speak sweet and low ಅಂದರೆ ಮೆಲ್ನುಡಿ ಎಂದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇಲ್ಲಿ ಬರಬೇಕಾದ್ದು ಬರೀ ಮೇಲ್ನುಡಿಯಲ್ಲ, sweet words ಎಂಬ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಒಪ್ಪುತ್ತೇನೆ.